tag:blogger.com,1999:blog-56567813716663705632024-02-01T23:51:53.640-08:00Trimëria, zgjuarsia, bujaria DibraneVatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.comBlogger15125tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-78890332157868121122010-07-24T06:24:00.000-07:002010-07-24T06:25:06.729-07:00Traditat dhe zakonet<span class="Apple-style-span" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(96, 94, 117); font-size: 13px; line-height: 18px; "><strong style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; ">Dasma dibrane: Një kod i përpiktë, nga batutat e deri te gjobat dhe roli i dajove<br /><br />Pas katër orësh udhëtimi përtej maleve, që nga Kukësi, më në fund mbërritëm në qytetin e Dibrës (Peshkopi), ku pa humbur kohë, duke pyetur e duke kërkuar, takuam disa nga burrat e moshuar të qytetit, të cilët pranuan të na rrëfenin mbi ritualet e kësaj treve. Dasma, lindja e vdekja edhe në këtë krahinë të Shqipërisë, patjetër që ka veçantitë e tyre, rritet dhe zakonet e shumta, që sigurisht nuk pretendojmë t'i zbulojmë sot deri tek e fundit... Ashtu si në ditët e sotme, ku para kurorëzimit vajza dhe djali pyeten nëse do ta duan njëri-tjetrin “në të mirë e në të keqe”, “në hidhërim e gëzime”, për t'u betuar më pas para Zotit, edhe në atë kohë, në Dibër, para imamit apo shehut, çiftit i bëhej e njëjta pyetje; 73-vjeçari dibran, Bajram Çenga tregon për “Shekullin” se “atëherë firmosej edhe në letër, pra me ligj kjo gjë, ashtu siç unë e kam bërë para 50-vjetësh...”. Përsa i përket pajës së nuses, për dibranët ajo nuk ka qenë tepër e rëndë; “Dy ose tri veshje komplet për nusen, ishin të detyrueshme në çdo rast. Por, kërkesat nga ana e shtëpisë së dhëndrit mund të shkonin deri në 7 apo 8 palë veshje, gjë që në atë kohë e rëndonte tepër familjen e nuses. Stolitë e nuses ishin napoleonat e varura në qafë e në veshje, si dhe monedhat e vjetra turke që shpoheshin dhe përdoreshin në vend të vathëve”,- thotë xha Bajrami. Dhuratat e para, shenja të fejesës, ishte shamia ose shalli për vajzën dhe riza për djalin. Më vonë piheshin kafet në të dyja shtëpitë dhe vendosej dita e martesës.<br /><br />Krushqit marrin nusen<br /><br />Gjithmonë, për të marrë nusen, krushqit e dhëndrit shkonin në numër tek. Do të ishin 7, 9, 13 ose 15 vetë, jo më tepër. Nga krushqit, tre prej tyre duhet të ishin shumë të përgatitur ose siç thotë populli “të rrahur me vaj e me uthull”. Njëri prej tyre nevojitej të ishte shumë i mençur e me përvojë të madhe, tjetri duhej të ishte me xhepat plot me pare, pasi “mund të gjobiteshin” nga krushqit e nuses. Ndërsa i treti kryesor i krushqve të dhëndrit, duhej të zgjidhej “trim e sypatrembur” në mënyrë që nëse teprohej me ngacmimet nga krushqit e nuses ose nga daja (që mund të kërkonte para shumë) ai të vepronte duke iu kërcënuar atyre. Të gjithë këta krushq që shkonin për të marrë nusen, ishin burra. Nusja mbulohej me duvak dhe me flamurin kombëtar. Atë e shoqëronin vllezërit dhe nuni apo kumbari. As lodrat apo veglat e tjera muzikore që kishin, nuk binin derisa nusja futej në kufirin e fshatit të dhëndrit. Atje i prisnin në hyrje të fshatit të gjithë me gëzim, lodra e këngë. Në raste të rralla, ndodhin edhe ngatërresa, sidomos kur takoheshin dy palë krushq. Në këto raste, njëra palë duhej të hapte rrugën dhe tjetra të kalonte, e duke mos lëshuar asnjëri fill, kanë ndodhur edhe vrasje. Madje, këtu në fshatin Shuman, gjendet një episod i habitshëm natyror me 22 gurë përballë njëri-tjetrit (11 në secilën anë) dhe një gur të 23-të të veçuar. Për 11 gurët e anës së majtë, të gdhendur nga natyra, njerëzit thonë se janë krushqit e gurëzuar, ndërsa në anën matanë ndodhet një gur i përkulur, për të cilin thonë se është nusja. E çuditshme është, se dhe në krahun tjetër janë 11 gurë. Tregojnë, se dikur ndodhi që dy karvane me krushq, një në ardhje e një në kthim, u vunë përballë në rrugën e ngushtë. Asnjë nuk i hapi rrugë tjetërit dhe u... vranë, e u gurosën... por këto lloj ngatërresash kanë qenë të rralla në Dibër dhe legjendat e moçme tregohen me të qeshur...<br /><br />Pazari i dajave për nusen<br /><br />Sigurisht, që nuk mund të harronim në këtë shkrim, episodin e pazarit të dajos së nuses me dajon e dhëndrit dhe krushqit e tjerë...<br />Një tjetër dibran i hershëm, madje i njohur dhe respektuar në gjithë zonën, siç ishte Ahmet Eqeremi, zbulon për ne një nga momentet më interesante të dasmës dibrane;<br />Përballja mes dy dajave, loja e zgjuarsisë, këmbimet e batutave dhe një alegori e retorikë e mrekullueshme gjallonte në të tilla raste, e ndoshta dhe sot, por e reduktuar në ndjeshëm, deri në zhdukje të këtij zakoni.<br />“Atje kishte një ndeshje mendimesh, intelekti dhe shpeshherë shoqërohej me një garë për trimëri e pasuri...”,- thotë Eqeremi. “Në muhabet e sipër, fillonte daja i vajzës që kishte të drejtat e veta; Ai do të pyetej për vajzën, por edhe do të kërkonte. Daja i nuses e niste duke kërkuar një sasi të madhe lekësh. Pastaj fillonin shokët e vet, “Jo, jo se i kemi miq! I kemi të dashtun. Prandaj ule këtë vlerë...”. Më tej, dilte një shok tjetër i dajos së nuses dhe thoshte: “Prapë shumë e ke, ne do çojmë vajzën nuse aty, ndaj ule edhe pak”. Më në fund, arrinte që daja i dhëndrit jepte shumë pak, ndonjë peshqesh për atë që bënte kafen, ndonjë dhuratë tjetër për nusen dhe një bakshish të vogël për derën. Shumë pak ishin ata që nuk të falnin. Nuk ishte dëshirë e dibranit për të ngacmuar mikun. Shumë rrallë, miqtë dilnin të pakënaqur nga dhomat. Në këto momente shpalosej urtia e krushqve mes batutave dhe frazave shumë të matura që këmbenin me njëri-tjetrin, duke dashur të ulnin çmimin që daja i dhëndrit duhet t'i paguante dajos së nuses. Shprehjet përdoreshin tepër alegorike dhe nuk ishin asnjëherë direkte: “Shqiponja ishte njëherë lart, por tani o ul në një kep...”,- që do të thotë se kanë qenë kohëra më të mira, por tani daja i dhëndrit është keq ekonomikisht. Më tej, oratoria vazhdonte me shprehje të tjera: “Rrasa atje në një arë, por miqtë e mi nuk më rregullojnë groshët...”. Kur daja kërkonte lekë mund t'ja niste “shtëpia është t'u më ra...”. Ndërkaq hidhej një nga krushqit për ta zbutur dajën: “Vërtetë është shtëpia duke të ra, por na ke ne, të ndihmojm na!”. Pastaj daja e kthente: “Më ndihmoni ju, por jeni larg”, ndërkaq dikush tjetër mund t'ja kthente dajës, “me burrat tanë bëhemi shumë, nja 1000 plita t'i pres unë...”. Por, ka pasur edhe raste kur krushqit nuk janë marrë vesh dhe daja i nuses ka kërkuar shumë lekë, aq sa krushqit e dhëndrit kanë mbetur pa nuse dhe janë detyruar të vijnë më pas, e ta marrin me forcë vajzën...<br /><br />Nusja shikohej nga unaza<br /><br />Para se nusja të hynte në shtëpi, dhëndri zinte një vend “strategjik” nga ku mund të shikonte gruan e tij të ardhshme. Ndërkaq, dhëndri nxirrte unazën dhe e vinte në sy në mënyrë që ta shikonte nusen për herë të parë nëpërmjet saj. “Unë vetë e kam parë nusen ditën e dasmës që brenda unazës”, tregon Mendu Lusha. “Më parë ne nuk kishim bërë takime dhe aty unë e pashë gruan me duvak, për herë të parë, nëpërmjet unazës së florinit”. Pastaj, nusja ndalej te porta e shtëpisë dhe në dy krahët i futeshin bukët, pastaj kungujt. Teksa hynte brenda nusja, i hidhnin edhe një gjel mbi kokë. “Me një hatllagi (shkopi që hapen petët e byrekut) hoxha i ngre pastaj duvakun nuses.<br /><br />Rritet kur hyn nusja tek dhëndri<br /><br />Më tej, nusja hynte në shtëpinë e dhëndrit ku bëhej dasma me aheng të madh. Tri ishin veglat kryesore të muzikës; Çiftelia, lodra dhe cula (vegël e ngjashme me gërnetën), ndërsa shumë më vonë u fut edhe violina. Ndërkaq, dilte dhëndri dhe qëllonte tri herë në një kodër me pushkë. Kuptimi ishte i disafishtë; Dhëndri është gjallë, por edhe që tani nusja dhe krushqit janë në mbrojtjen e tij. Nusja atë ditë vetëm rrinte e heshtur. Hedhja e orizit, grurit dhe vënia e bukëve në duart e nuses, nuk ishin fenomene fort të dukshme por megjithatë kryheshin. Nuses i vihet edhe raki që ta derdhë me këmbë, e cila është për të hequr të keqen bashkë me rakinë, e cila konsiderohet si një e keqe më vete. Bashkë me rakinë derdhet edhe një gotë e ujë, për të hequr syrin e keq dhe për t'i sjellë çiftit fat të mbarë. Por, derdhja e rakisë atje ku shkelte nusja, bëhej edhe për ta ruajtur nusen që të “mos ta zinte magjia”.<br /><br />Nata e parë e dhëndrit me nusen<br /><br />Atë darkë, kur nusja për herë të parë mbyllej pas darkës me dhëndrin brenda në dhomë, shokët e dhëndrit nga jashtë dhe në oborr, këndonin këngë ngacmuese duke e vënë në lojë dhëndrin e ri. Ata qeshnin me dhëndrin e hidhnin valle. Dibrani Mendu Lusha, teksa bisedon me ne, kujton disa vargje që ja kanë kënduar atij vetë gjatë martesës: “Pjergull o, moj pjergull o, i lë vetë beqarët në livadh, duke kullotur gomarët...”. Shokët ngacmonin me lloj lloj batutash: “Dhëndër, mos e fal nusen për sonte...”. Por duhet pasur parasysh se të gjitha këto batuta këmbeheshin dhe thuheshin nga njerëzit e afërt, pra brenda gjakut, pasi në dasma nuk thërriteshin shokët e punës apo njerëzit që nuk ishin në fis. Teksa është ngjitur lart nëpër shkallë, për të shkuar i lumtur në natën e parë të tij me nusen, ai tregon se të gjithë tentonin ta gjuanin kush më lehtë e kush më fort. “Na këndonin te dera dhe pas 20 minutash futeshin nuset e dajës, daja dhe të afërm të tjerë dhe së bashku hanim petullat”. Me ngrënien e petullave, ia niste nusja e pastaj dhëndri e më pas të gjithë të tjerët që i rrethonin. Pas kësaj, të afërmit ngriheshin dhe i linin vetëm nusen me dhëndrin. Të nesërmen në mëngjes, ajo që duhej të zgjohej e para e shtëpisë dhe të dilje përjashta ishte nusja e re. Duke mbajtur përdore një djalosh 5-6 vjeçar, nusja shkonte tek çezma e fshatit apo qytetit dhe mbushte ujë. Të paktën kështu ka qenë kjo traditë, deri vonë në Dibër...<br /><br />Më tepër se një grua?<br /><br />Eqeremi, i njohur tepër brenda dhe jashtë sektit mysliman të zonës, tregon se “martesa me shumë gra në fenë myslimane është e ndaluar kategorikisht. Por, ka një përjashtim; Në rast se gruaja e parë vdes, ke të drejtë të martohesh me të dytën, ose nëse gruaja e parë ka lindur 5 fëmijë dhe nuk është në gjendje t'ju shërbejë siç duhet, atëherë burrit i lind e drejta për të marrë një grua të dytë. Gjithmonë, kur merret pëlqimi edhe nga gruaja e parë. Një kusht i vendosur nga feja islame për burrin, është që ai duhet të kujdeset në mënyrë të veçantë për të dyja gratë. Nëse i ble njërës një rrobë, duhet të bëjë të njëjtën gjë edhe me tjetrën. Nëse i rregullon njërës një dhomë, duhet ta bëjë këtë gjë edhe për nusen tjetër. Pra, duhet t'i trajtojë gratë në mënyrë sa më të barabartë”.</strong></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-4214047517855094502010-07-24T06:21:00.000-07:002010-07-24T06:22:35.776-07:00E vërteta e Kastriotëve Dibranë të Kidnit Nga Haki Koltraka<span class="Apple-style-span" style="font-family: verdana, arial, sans-serif; font-size: 12px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Nga sa thotë Volterano kuptohet se gjon Kastrioti i tha historianit që ta quante Gjon Dibrani dhe më shqip se kaq nuk mund të thuhet e vërteta e Kastriotëve Dibranë të Kidnit. Herodoti përmend mbretin Kidni dhe Trojen e tij, Volterano përmend Gjon Dibranin dhe Trojen e tij, Dhimitër Frangu e thotë shqip: të fundit ranë, qyteti i Shkodrës dhe ai I Kidnës. Pra Kastriotët bij të mbretit Kidni jetonin në qytetin Emathja të Kidnës i cili konturohet me lagjet e tij në formën e një shqiponje gjigande. Në krahun verior ky qytet ka lagjet: As-Tush, Celi-Asi, Fajkue, Kaluer, Kodra e Pareve, Kulla e Gjonit, Pusi i Gjonit, Kodra e Gështenjës i rrethua më mure të cilat duken edhe sot e kësaj dite.në qendër të qytetit Emathja zgjatur në lindje me toponim Thekna dhe Vrenjt që duken si koka të shqiponjës që mbajnë mbi krye Malin e Bardhë i cili me bardhësinë e tij është një copë e madhe prej alabastri të pastër në të cilin nuk rritet asnjë lloj bimësie. Trupi i qytetit Emathja vazhdon me kalanë e Tur-Valisë ose me qartë Vrulli i Volitshëm me Volezën, kishat e Kastriotit, Trojen, Kastriotin, Varret e Kastriotit, Kroin e Kastriotit me Kuke, Troivjoll, Varret e Kidnit, Varret e Troivjollit, Kullën e Troivjollit, Muresat e fortifikuara, Kullën e Lalit dhe Kroin e Tushit në përëndim. Krahu tjetër i qytetit shqiponjë përbëhet nga lagjet, Solomon, Vaj, Brest Epër, Brest Poshtë, Kishat, Lerat e Skurës, Kodra e Kullës së Asit. Në odat e Kidnës kam dëgjuar vazhdimisht pleqtë kur thonin se qyteti ishte aq i madh sa macja kalonte çati më çati e pinte ujë në Dri të Zi. Kulla e Gjon Kastriotit ndodhet pikërisht në këtë qytet shqiponjë të quajtur Emathja. Gjergj Kastrioti lindi më 6 maj 1405 në kullën e Gjon Dibranit në Emathja të Troivjollit në Kidë të Dibrës Poshtë. Ishte dita e festës së Shën Gjergjit kur lindi djali dhe meqë edhe stërgjyshi i tij quhej Gjergj kjo u quajt shenjë mirësie dhe u pagëzua në kishën e Kastriotit me emrin e shenjtë Gjergj Kastrioti. Hoxhë Brunga në vitin 1970 më ka lënë amanet që ta shkruaj se Gjergj Kastrioti ka lindur në qytetin Emathja në lagjen Celi-Asi. Këtë ia ka thënë profesor i historisë kur vazhdonte studimet në Stamboll. Marin Barleti e thotë qartë se Gjergj Kastrioti lindi në Emathja dhe me të vërtete kulla e Gjon Kastriotit ndodhet në Celi-As, Troj Kastriot të Qytetit Emathja. Kjo ditë e lumturueme e bëri Gjergj Kastriotin të famshëm i cili më vonë iu dha titulli Skëndërbe. Po kështu Marin Barleti thotë se Skëndërbeu u kthye me 300 dibranë në Dibër Poshtë. E gjithë lufta e Skëndërbeut e përshkruar nga Marin Barleti identifikon qartë se Dibranët ishin epiqendra e ushtrisë së tij, qëndresa, balli i betejës, në daç për ushtarë në daç për komandantë, në daç për besë në daç për trimëri, në daç për zgjuarsi. Dibranët qëndronin përkrah Gjergj Kastrioti duke zbatuar zakonet e fisit e të vëllazërisë Epirotas-Pellazg, se në të mirë e në të keq vëllau do ti qëndrojë besnik vëllait deri në vdekje. Por në të njëjtën kohë zbatohej edhe ligji i lashtë i fisit Ilir se mbreti është populli dhe populli është mbreti. Ndaj dhe Dibranët, këta vëllezër të gjakut të Skëndërbeut Kidnak shkonin në luftë përkrah tij pa shpërblime. Të tjerët Skëndërbeu i paguante deri në një dukatë në ditë.<br /><br /><br /><br />Origjina e Kidnës<br /><br />Origjina e Kidnës dhe e bijëve të vetë Kastriotit është një dhe e pandarë qëkur Zoti vendosi këtu njeriun e parë tek Kryqi Ujor, që në Etruskishtën e vjetër do të thotë Kidine. Kryqi Ujor natyral formohet nga derdhja e lumit Seta dhe Grama në Drin të Zi. Kronikat turke e thonë qartë se Gjon Kastrioti kur u mund nga Sulltani i cili mori peng edhe djemtë e tij, u kthye në krahinën e tij që ndodhet midis Matit të Dibrës dhe e cila është dhe Kidna e tij. Kthimi i Gjergj Kastriotit në atdheun e tij e tronditi aq shumë sulltanin duke e hidhëruar pa masë, ndaj sulltani caktoi të katërtin kalif të Anadollit Ali Pashën duke e vënë në krye të 40 mijë forcave ushtarake për ta sulmuar Skëndërbeun në fushën e Troivjollit në qytetin e Kidnës, Emathja për ta zbuar atë me gjak e me farë. At Binard Bilota i pari prift i të parit fshat arbëresh i quajtur Fransita në Italinë e Jugut në veprën e çmuar të tij "Shpata e Skëndërbeut në Dibër Poshtë" e përshkruan këtë betejë të 29 qershorit 1444 në Livadhet e Troivjollit në Dibër Poshtë ku në krye të këtyre livadheve ndodhet edhe sot katundi i vogël me të njëjtin emër. Sot ndodhet katundi Kuke ku është toponim original Troj-Viogjel ose si është shkruajtur Troivjolli. Marin Barleti dhe At Binard Bilota japin datën e betejës 29 qershor 1444 por Binard Bilota na bën një përshkrim më të hollësishëm si emrat e gjeneralëve të Ali Pashës, vendosja në të majtë e në të djathtë të Dibrës, po ashtu gjeneralët e Skëndërbeut dhe vendosjen në të majtë e në të djathtë të Dibrës në përballje me secilin general turk. Bilota na flet për etapat përgatitore të Skëndërbeut i cili shkonte kullë më kullë në Dibër duke u dhënë zemër vëllezërve të tij Dibranë tek të cilët kishte shpresat e fitores. Dibranët i kthyen edhe plugjet edhe veglat e tjera të punës në shpata. Dibranët dhuruan me mijëra kokë bagëti të cilat u therën për luftatarët e Skëndërbeut. Në drejtim veri-jug të livadheve të Troivjollit u hapën transhe të cilat u mbuluan për ti përdorur si kurthe për kalorësinë turke ditën e betejë. Në Troivjoll të Kidnës në Dibër Poshtë çdo gjë ishte bërë gati. Kjo betejë u zhvillua duke respktuar rregullat e luftës sa asaj kohe ku ushtritë kundërshtare para fillimit të betejës vendoseshin përballë njëra-tjetrës të rradhitura gati për tu rënë borive të sulmit të përgjakshëm aty në Troivjoll.<br /><br /><br /><br />Ali Pasha<br /><br />Ali Pasha hyri me 25 mijë forca nga Kosova drejt Dibrës Poshtë nga ana veriore e Drinit të Zi dhe vendosi shatorren e tij pranë fshatit Topuzë. Pjesën tjetër prej 15 mijë forcash të komanduara nga Abdu Xhafari e vendosi në fushën e Ohrit 6 orë larg fushës së Troivjollit për të goditur pas shpine Skëndërbeun në fushën e betejës. Me të rënë dielli në majat e Runjës e Kurorës së Lurës filloi beteja. Një betejë shiu e breshëri bëri që që për një moment të ndalej beteja. Pas pushimit të rrebeshit beteja filloi përsëri me sulm nga ana e Skëndërbeut. Ali Pasha kish vënë komandën në perëndim të fushës së Troivjollit ku edhe sot quhet Tabe e Ali Pashës. Forcat e Ali Pashës gati të përgjysmuara nga Skëndërbeu nëpër prita ku luftëtarët turq thonë se në zabele edhe zogjtë linin pendët dhe pas çdo lise e guri qëndronte një shqipëtar që të godisnin me shigjetat e tyre helmuese. Këto prita synonin së pari kapjen rob dhe asgjesimin e oficerëve dhe komandantëve turq. Skëndërbeu i vendosi forcat e tij në formë patkoi në lindje të fushë betejës së Troivjollit. Rrezet e diellit u binin në sy turqve duke ua vështirësuar dy luftimet. Në një moment kritik Ali Pasha gati u zu rob. Oficerët e tij e ndihmuan duke e lidhur pas barkut të kalit dhe bashkë me ta u fsheh në një ferrë të madhe poshtë Tabes në drejtim të Shatorreve duke pritur ardhjen e Abu Xhafarit nga fusha e Ohrit që sot quhet fusha e Sheherit dhe me të vërtetë që është 6 orë larg me fushën e Troivjollit në Dibër poshtë. Sot ruhet toponim i Tabe e Ali Pashës dhe ferra e Pashës. Si Marin Barleti, At Binard Bilota, historianët turq Idriz Tiblizi, Shehrezade, Emerin, Anonimat etj e përshkruajnë këtë betejë si më fatalen në tërë luftrat që turqit kishin bërë deri atëherë. Siç e thamë që beteja e Troivjollit është e para dhe e fundit nga betejat e Skëndërbeut i cili i pranoi rregullat e asaj lufte me rradhitje. Një betejë e tillë me rradhitje të formacioneve të ushtrisë nuk mund të zhvillohet në pyje të dendura, në male të rrëpira, në moçalishte e në ferra përveçse në livadhet e Troivjollit të cilat janë në formë rombi me gjerësi 3 km nga derdhja e përroit të Troivjollit deri në derdhjen e përroit të Terzishtit në Drin të Zi dhe<br /><br />7 km nga vorbulla e rrasës së Sukës deri tek kulla e Gjon Kastriotit.<br /><br /><br /><br />Historianët<br /><br />Historianët shqipëtar, turq etj, thonë se ushtarët turq shumica të plagosur ngaqë i shtërngoi fort si në darë ushtria e Skëndërbeut në ikje e sipër u mbytën në Drin të Zi duke iu lutur më kotë Zotit që ti shpëtonte. Cila fushë është kaq pranë Drinit të Zi sa fusha e Troivjollit në Dibër Poshtë? Megjithëse epiqendra e luftimeve ishte midis përroit të Troivjollit dhe përroit të Tërzishtit ajo pati shtrirje në fushën e Asit të Thatë deri në Gjorajce e në Kobën në Përroin Shkumaje. Kurse në tërheqje forcat turke u shkatërruan në veri të Dibrës poshtë si në Durresa, fushë të Shkumbatit deri në thellësi të maleve të veriut, Kala e Doda duke u dërmuar me shkopinj në ikje e sipër. Fan.S.Noli thotë se në betejën e Troivjollit, Skëndërbeut i ranë 120 kapedanë midis tyre edhe kushëriri nga nëna, Kuqo Suli. Këta kapedanë janë varrosur në Troivjoll ku sot quhen Varret e Vogjla, Varret e Kidnit, Varret e Dragojve. Në betejë të Troivjollit mori pjesë princesha e Kidnit Mamica Kastrioti 38 vjeçare. Ajo i kishte dhënë fjalën babës Gjon Kastriotit se po nuk u kthye gjallë Gjergji armët e tua do ti ngjesh dhe do të luftoj me lavdi për të mbrojtur mbretërinë, atdheun e të parëve, për Trojën tonë, Arbërinë. Shkurtimisht po i përmend këto pjesë pasi më gjerë i kam shtjelluar në librin "Kastriotët e Kidës Skëndërbegas" ku sqaroj se varri i Juvanit mbi Xhytet është varri i Gjon Kastriotit të cilin e thërisnin Juvani. Fitorja e Troivjollit u dha zemër shqipëtarëve dhe dështoi plani i sullatnit për ta shuar Skëndërbeun me gjak, farë e vëllazëri. Këtij plani i qëndroi me 6 gusht 1456 edhe sulltan Mehmeti i cili duke i prerë në besë Kidnakut, besë të cilën ata ja dhanë kur ua kërkoi masakroi 22 mijë burra, gra, pleq, fëmijë, 8 mijë ishin burra Kidnakë, këtë thotë Skëndërbeu përpara senatit të Romës (ishin 8 mijë burra nga gjaku im që po ti kisha ato tani nuk do të kisha nevojë për ndihmën e askujt. Me këto fjalë ai tregon se është me gjak e me farë vetëm Kidnak. Këto dy beteja të orientuara në vend origjinën e Skëndërbeut vërteton atë që sulltanët ia dinin se ku e kishte origjinën Skëndërbeu, në Kidë dhe vetëm në Kidë të Dibrës Poshtë. Si përfundim: Kastriotët janë bij pasardhës të mbretit Kidni. Qyteti i Kidnës quhet Emathja. Troivjolli është në Kidë të Dibrës Poshtë. Beteja e Troivjollit u zhvillua më 29 qershor 1444 në livadhet e Troivjollit në Dibër Poshë. Të gjitha toponimet janë ekzakte dhe ruhen deri në ditët e sotme origjinale siç i kemi paraqitur në këtë studim historik të vërtetë. Me të drejtë zoti Xhelal Ndreu intelektual i shquar i cili zotëronte 5 gjuhë të huaja ka thënë: Sa fatlumë janë këta njerëz që Zoti i vendosi në Pellgun e Asit në Troivjoll të Kidnës në këtë oaz Perëndie. Kurse historiani dr. Aleksandër Lambrekt ka thënë se: "Me historinë e Shqipëtarëve krenohemi të gjithë dhe veçanërisht Shqipëtarët kanë të drejtë të krenohen me historinë e tyre madhështore. </span></span></b><br /></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-65242178819957457532010-07-24T06:16:00.000-07:002010-07-24T06:17:52.056-07:00SUF -XHELILI(NDREU) Ky Tmerr i Serbo-sllaveve<span class="Apple-style-span" style="font-family: verdana, geneva, lucida, 'lucida grande', arial, helvetica, sans-serif; font-size: 13px; ">-<b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#333333;">-------------------------------------------------------------------------------<br />Suf Xhelili - Ky Tmerr i Serbo-sllavëve<br /><br /><br />Me siguri (i lindur më 1875) barriste rrugëve të Lisivalles teksa burrat shqiptarë kuvendonin në Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, Por një lidhje e çuditshme do të ekzistonte deri në fund të jetës së tij me këtë kuvend madhor,me këtë akt epokal të trimërisë shqiptare përballë shpërbërjes nacionale të saj, Mbase lidhja e një ngjarjeje,me jetën e një fëmije duhet kërkuar pikërisht në faktin se gjithë vitet më pas të Suf Shelilit dëshmuan përpos kalimin fizik të tyre edhe faljen e plotë në dobi të pavarsisë së krejt trojeve shqiptare, Në këtë „falje“ ka veç të tjerash edhe tym e krisma lufte,edhe ëmblësinë e ninullave të Lisivalles,edhe borë e breshër nga Nëntë Malet e Dibrës,<br /><br /><br /><br /><br />Gjithësaherë,prej gjithkujt që do të ulet të meditojë lidhur me këtë burrë,unë do t’i këshilloja : shko e shihi kullat e Sufës në Lisivalle, Nëse ato janë të rrënuara merr një gur prej tyre,peshon histori, Nëse edhe gurët nuk janë më,merr një fill bari në atë vend ku më parë ishin kullat, Edhe ajo do të rëndojë bile më shumë se një gurë, Vetëm duhet ta ndjesh në zemër këtë peshë, Më shumë si kilogram fizik do kuptosh në vetvehte tonelata dhimbjeje, Po pse dhimbje ?<br /><br />Sepse Suf Xhelilit,deri përpara do kohe nuk i shkonte kush tek varri, Mos u habisni ! Po,po, Suf Xhelilit, , , , Thonë,ka qenë komandant i zgjuar,thonë fliste pak,thonë se sulmet nisnin kur shkrepte pushka e tij,thonë se të shtënën e pushkës së tij e njihnin në Dibër të gjithë, Thonë, , , Unë di vetëm kaq : Suf Xhelili ky tmer i serbo-sllavëve !<br /><br />Nermin Vlora Falaski është shprehur : „Shqipërinë e kanë mbrojtur gjatë shekujve bijtë e saj më të mirë, Do përmendim vetëm dy prej tyre,dy Dibranë të shquar,të cilët ja kanë falur edhe jetën atdheut : Elez Isufi dhe Suf Xhelili që populli i ka fiksuar në gojëdhëna,i ka ruajtur me dashuri në arkën e kujtimeve të çmuara, Vijueshmëria e veprimtarisë së tyre patriotike ende nuk është në gjendje të thuret plotësisht me anën e dokumenteve, Por përpjekjet e tyre dalin nga zëri,nga zemra e popullit që u ka kushtuar atyre këngë legjendare“, (Nermin Vlora Falaski“Kreshniku i Dibrës“,fq, 210),<br /><br />Suf Xhelili,pos të tjerave ka pasur një fat të madh në jetë, Është nipi i legjendarit Elez Isufi, Në këtë lidhje gjaku vështirë se anatomia bëhet përcaktuese, Xhaxha e nip,përpara anatomisë do ti bashkonte ndjenja e kulluar e shqiptarizmës, Madje edhe kur thuhet se këta ishin antiserbë deri në çastin e fundit,duhet kuptuar se instikti drejt kësaj herezie është tek e mbramja ndikimi për një nacionalizëm të kulluar, Për kaq kohë ndjenja e pavarësisë territoriale gjallon,kuptohet ajo është në kundërshti të plotë me rrezikimin moral e fizik të atdheut, Bashkëkohësit e kujtojnë Sufën me krenari sidomos në betejën e Kolesjanit aq e përfolur sot për dimensionet e saja epike si në Shqipëri dhe në ish-Jugosllavi, Kolesjani,kjo kështjellë natyrore shqiptare do të ishte përpara së gjithash një fushë betejë midis shqiptarizmës dhe etjes sllave për zaptimin e trojeve të iniciuar ndofta pesë shekuj më parë prej ëndrave të Car Dushanit, Gjakftohtësia në kulmin e betejës ishte natyrë e dytë e tij, Sado e komplikuar të ishte situata,sado vdekja t’u vinte rrotull pozicioneve Sufa do të ishte gjithmonë në pragun e vdekjes por duke biseduar me jetën, Për turp të Artit Ushtarak Shqiptar duhet thënë se pikërisht ky fshatar i mënçur nga Dibra duhej studiuar me imtësi, Veprimet dhe energjitë luftarake të tij,të përshtatura me situatën dhe resurset njerzore mbeten një mister përpara të cilit do të përkulen me veneracion të gjithë ushtarakët shqiptarë, Sidomos në kushtet e sotme kur arti ynë ushtark po ndahet përfundimisht nga teoria ushtarake leniniste,beteja e Kolesjanit duhet të renditet ndër të parat nga mënyra e organizimit sipas pikëpamjeve të luftës popullore,<br /><br />Më pas pushka e tij do të shkrepte kudo ku „shkelnin „ ëndrat serbe, Dhe shkrepja ishte me të vërtetë gjëmë madhe, Ka ndodhur të sulmohen sërbët në Manastir, Janë thyer dhe kanë thënë: aha,na ka sulmuar Sufa, Po atë ditë,luftime janë kryer edhe në malin e Vrahiçit, E përsëri,mjaft serbë të zënë rob kanë deklaruar : Na ka sulmuar Suf Xhelili, , , Ish-kapiteni serb Stavro Belishica ka shkruar ;<br /><br />„Kur e shoqëruam Elez Isufin nga Dibra e Madhe për në Sllovë,kishim marë urdhër në rastin më të parë që do të na krijohej mundësia, Prania e Sufës,mënyra se si ai organizoi mbrojtjen e ngjeshur rreth Elezit me malësorët,bëri të dështojë qëllimi ynë, Ne dridheshim përpara Sufës, Ai na shtypte me shikimin e tij të rëndë dhe na impononte këndvështrimin ose vdekjen e sigurtë“, (Xhelal Ndreu „Kujtime të Pabotuara“ - marrë nga Stavro Belishica në vitin 1941 ),<br /><br />Sufa nuk ishte përbindësh, Shtatmesatar,i urtë,fisnik deri në flijim për çështjen kombëtare ai do të ngjitej thuajse i vetëm deri në lartësirat marramendëse të legjendës, E atëhere ? Si shpjegohet tmerri serb prej tij ? Historia e Ballkanit është mjaft e trazuar, Në te janë shtresëzuar gjurmët e sa e sa betejave midis kombeve,midis njerëzve që u përkisnin fiseve të ndryshme,midis etnive, Në këtë shtresëzim,në një kapërthim thuajse tragjik janë gjendur kurdoherë shqiptarët me sllavët, E nëse shqiptarët njihen si popujt më të lashtë të Ballkanit,dihet se shumë shekuj pas tyre,ortodoksët sllavë të Ukrainës erdhën deri në kufijtë veriorë të principatës së Ballshajve, Prej këtej do të ngjizej konflikti i madh për mos t’u shuar edhe sot në Evropën e qytetëruar, Një rresht burrash trima e të mençur do ta mbronin kombin,gjuhën dhe trojet e të parëvet të shqipes deri në ankthin e tyre sublim, Ndër ta është edhe Sufa,padyshim i veçantë ndaj urrejtjes që bartëte për serbët, Në këtë lidhje gjaku e për më tepër thirrje e gjakut të të parëve do të rritej trimëria dhe krenaria e Nëntë Maleve të Dibrës, Ka një moment në jetën e Sufës,të cilin e përfolën aq shumë historianët tanë „ të edukuar“ me mësimet e Partisë kuqe sllavo shqiptare, Një moment i cili do të bënte që për pesë dekada,emri i Sufës të ishte në krye të anonimatit gjigant në kujtesën kombëtare, Flirti i tij me Esat Pashën, Dihet se ky i fundit i ofroi Suf Xhelilit,para,tituj,grada e poste, Por ky si pranoi kurrë, Dihet se gjithashtu se prapa Esatit ishin qarqet ultrareaksionare e shoveniste serbe, Por ky „flirt“ mendohet të jetë një nga ato lojëra të mençurisë popullore Dibrane, Momenti i „bashkëpunimit“ të Esatit me Sufën do të gjallte habi tek disa krerë të parisë së dibrës dhe vetëm kaq, Ndërsa largimi i tyre,jo vetëm do të çlironte shumë patriotë nga ankthi,por do të diskreditonte përfundimishtë të përkdhelurin e serbëve,Esatin për të cilin Shqipëria ishte vetëm pronë për t’u ndarë edhe pse rrezikohej liria dhe etna e jonë, Dhe „ndarja“ e Esatit me Sufën ka qenë pothuaj tmerruese për serbët, Në një letër që patrotët dibranë i dërgojnë Elez Isufit thuhet: „Këtu,Dardha,Reçi dhe Lura po ju presin juve ose Suf Xhelilin dhe ju lutemi që një orë e më parë të vini këtu, Suf Xhelilit nuk munda me i shkrue letër veçmas,mbasi nuk mu ndodh letër, Por presim që një orë e më parë të vini ose të çoni Suf Xhelilin, Për këtë punë dhe ne ju lusim dhe krejtë krahina dhe katundet e këtushme, Vëllezërit tuaj<img src="http://www.forumishqiptar.com//images/smilies/biggrin.gif" border="0" alt="" title="ngerdheshje" class="inlineimg" />ik Xhelili dhe Miftar Kaloshi“,<br /><br />(Elez Isufi,dokumente,fq, 132),<br /><br />Forcat esadiste po përgaditeshin për luftë vëlla me vëlla duke paracaktuar kësisoj fatin e betejave të mëvonshme me serbët, Por kjo luftë nuk u bë falë ardhjes së menjëhershme të Suf Xhelilit,pjekurisë dhe trimërisë për të marrë mbi vete edhe disa romuze që nuk i kanë takuar kurrë trimit, Fill pas kësaj,duke denoncur paktin Esat-Pashiq për daljen e forcave serbe në Durrës,do të organizohej beteja e Qafës së Trojakut, 2000 ushtarë serb të vrarë dhe mbi 1000 të zënë rob jo vetëm do të pengonin serbët në daljen e tyre në Adriatik por do të shokonin artin ushtarak të Shtabeve të Beogradit,duke rishfaqur një dimension të zakonshëm të tij,atë të frikës përballë dibran¨¨eve që udhëhiqeshin nga Sufë Xhelili, Më pas, së bashku me trimat,ai do të shpalloste humanizmin e racës sonë, Të gjithë robërit,mbaheshin me bukë e ktheheshin për në vend të ytre të çuditur me shpirtin e madh të luftëtarit, Ngase e donte Dibrën dhe krejt Shqipërinë pa serbët,ngase inspironte për demokraci të vërtetë,Sufë Xhelili qe i pari në Dibër që u vu në mbrojtjen e shtetit të parë demokratik disamuajsh të Nolit, Në kuvende,në odat e burrave,apo pyjeve e maleve të Dibrës,ai do të shprehej me shumë simpati për Nolin dhe ato çka deshi të bënte ky, Vizioni i tij politik,megjithëse i mjergulluar në kohë e situata të ndryshme do të ishte kurdoherë i qartë pro demokracive të Perëndimit Eurpian, Dhe skish si të ndodhte ndryshe, Një jetë e lodhur luftëtarësh të pambarim do të donte të shuhej vetëm duke parë lindjen e kësaj demokracie,<br /><br />Arkivat e heshtura serbe nuk kanë folur akoma, Por dihet se një plumb nga dora tradhëtare gjeti zemrën e Suf Xhelilit në dhjetorin plot mjergull të vitit 1924, Natyrisht plumbi nuk mund të qëllonte do këngët,bëmat,bisedat dhe legjandat për këtë dibran që u bë tmerri i fqinjit të vet grykës,<br /><br />Miqësitë e lidhura shumë vite më pas të Hoxhës me jugosllavët do të lëndonin deri dhe gurët e varrit të Sufës, Gjithsesi ai mbijetoi përmes idealit të tij,duke u shfaqur i plotë në ditët tona, </span></span></b></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-71213113176533969082010-07-24T06:15:00.000-07:002010-07-24T06:16:33.344-07:00Elez Isufi (Ndreu) - Gjenerali me gjetan i Shqiperise<span class="Apple-style-span" style="font-family: verdana, geneva, lucida, 'lucida grande', arial, helvetica, sans-serif; font-size: 13px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Elez Isufi - gjeneral me gjetan i Shqipërisë<br /><br /><br />Jeta e kryetrimit Elez Isufi , më ka shëmbëllyer kurdoherë me atë ndriçimin thua krejt ëngjëllorë të ikonëve të papërsëritshme të Selanicasit . Sa më shumë ujra rrjedhin , sa më shumë borëra borërojnë në Nëntë Malet e Dibrës , sa më shumë kujtesa e gurëve hesht , aq më pranë vjen jeta e atyre që u lindën , u rritën , jetuan dhe i mbyllën sytë me mendimin fatlum se dhanë diçka për etninë shqiptare.<br /><br /><br /><br /><br />Mjafton vetëm një çast meditimi rreth veprës së gjeneralit me shijak , të kuptosh se brënda teje lëvizin dramat e mëdha e të përgjakshme të Dibrës , Lumës , Kolesjanit , Gostivarit , Pejës , Gjakovës , Prizrenit dhe Shkupit. Dhe ti pas kësaj e ndjen vehten të pafuqishëm , hesht dhe futesh në shungullimën e betejave ku veçmas dëgjohet zëri i Elezit , i prerë dhe komandues midis mijëra thirrjeve . Engjëjt e ikonave të Selenicasit takohen me gjeneralin popullorë vetëm në përfytyrimin tim pasi jeta e tij do të luftonte për paqën e popullit të vet deri në rrahjet e fundit pa e shijuar asesi çastin e pritur të lirisë.<br /><br />Ardhur në jetë , në mesin e shekullit të kaluar , famijëria e Elez Isufit do të endej midis trazirave të natës së gjatë osmane. Edhe pse në agoni të saj , kjo natë e gjatë për shqipërinë dhe krejt popujt ballkanik nuk do të largohej nga skena e luftërave dhe pushtimeve për t’ia liruar vëndin agut. Për më tepër , si ajo bisha që parandjen fundin , ckërmitjet makabre do të ishin të pranishme në çdo ditë të jetës shqiptare. Kur e thërrasin për të kryer ushtrinë nën urdhërat e Portës së Lartë , e kupton se është rritur plotsisht dhe është bërë për pushkë . Por natyrisht shpirti i tij i lirë dhe krenar nuk mund të vihej nën urdhëra. Rrëmben armët dhe bashkohet me kaçakët Dibranë dhe Lumjanë duke u bërrë tmerr i koshalleve turke.<br /><br />Ka qënë nëntori i vitit 1878 ai që mbledh trimat e Dibrës në një kuvend të rrallë tek sa i dërgohet një memorandum Turqisë ku i kërkohej në mënyrë të prerë për një sërë reformash që do shpinin trojet shqiptare drejt një të ardhmeje plot shpresa. Dy vjet më pas , po në Dibër mblidhet kuvendi mbarëkombëtar ku përpara të gjithave 300 trimat shqiptarë tokin duart e lidhin Besën se nuk do lenë shkjaun apo turkun të coptojë vatanin. Po kështu , në vitin 1899 , në malet e Dibrës do të mblidheshin 1000 burra , përfaqsues të viseve veriore që miratuan dhe u dhanë frymarje vendimeve të Lidhjes Shqiptare të Pejës , e cila në thelb kërkonte autonominë dhe etninë e pacënuar shqiptare . Luftërat dhe koshallet e turkut i mprehën trimërinë Elez Isufit . Kuvendet e trimave i falën pjekurinë dhe gjykimin për ta ndjerë Shqipërinë kurdoherë si nënë e pafat. Jeta e varfër , privacionet e njëpasnjëshme do ta paisnin me durimin e madh por edhe dashurinë e madhe që vërtet kishte lindur në lisat e Sllovës , por çelet sythe malli prej Ulçini deri në Prevezë , prej Vlore deri në Gjilan e Manastir . Kur Turgut Pasha digjte e shtrinte përdhe fshatra të tëra në Kosovë dhe Maqedoninë Shqiptare , zemra e Elez Isufit therej. Lajmi se na kërkon besën gjenerali me shijak u hap në çdo vatër të Nëntë Maleve të Dibrës , dhe u mblodhën plot 2000 burra që thanë njëzërit ; „ Hajt na priftë e mbarra o trim ! Pas teje . . !I paisur jo vetëm me aftësi ushtarake por edhe me zgjuarsi dhe intuitë natyrale , krytrimi i Dibrës , me këtë akt për mbrojtjen e Kosovës , u thoshte fuqive Europiane , në ag të shekullit se shqiptarët janë një popull me vetëdije kombëtare . Gjdo pjesë e trupit është dhimbshur, gjdo gurë e shkrep ka një histori të vetën për të cilat shqiptarët nuk munt të falin lehtë. Në vjeshtën e largët të vitit 1908 , atëhrë kur mëndjet e ndritura shqiptare do të mblidheshin në Manastir për të përcaktuar alfabetin e shqipes , ishte tepër vështirë të punoje hapur dhe pa pengesa , e në këtë rast , u thirr besa dhe trimëria e burrit prej Sllove. Në krye të 200 bijve e bijave dibranë Elez Isufi u ngarkua për mbrojtjen e Kongresit të Manastirit duke dëshmuar kësisoj përveç trimërisë edhe dashurinë pakufi për dije . Më pas , kur një gjeneral jugosllav i tha Elezit se ke prishur një barrë flori për të çelur shkollën e parë shqipe në Dibër dhe asnjë shpërblim nuk ke marë , ai iu përgjegj me atë fjalën e shtruar dhe të thellë , „ Dëgjo more zotni gjeneral ! Edhe në dashta unë plaku me e tradhëtue Shqipninë , nuk do lajnë me e ba këte punë ata fëmijët aty , që mësojnë e këndojnë shqip . . “.<br /><br />Lëvizja Kombëtare Shqiptare , drejtohej njëherësh në dy kahje , edhe kundër natës shekullore osmane , edhe kundër synimeve aneksioniste të fqinjëve jugorë dhe veriorë të cilët në situata të Veçanta nuk rreshtin në veprime kafshërore për coptimin e kufirit të pambrojtur arbëror. Përmes klithmave të rrepta të vetë ligjit të egzistencës , ndër atdhetarët shqiptarë u thir falja e gjakut mes vetit , duke ndaluar makinën e verbër të krimit mesjetar . Jo rastësisht , në një nga Kuvendet e burrave të Dibrës , Elez Isufi i çon fjalë gjaksit të vet Hysen Dacit , duke i thënë se donte t’i fliste në sy të burrave , iu drejtua Elezit ; „Të kam ardh sipas zakonit . M’ke thirr e du me t’dëgjue Elez Aga ! . Elezi çohet në këmbë e duke e parë drejt në sy i thotë : „Ta kam falë gjakun o hysen Daci . Tash e tutje hajt të mendojmë për Dibrën , Kosovën e krejt Shqipninë ! . Akoma pa u çliruar burrat e odës prej çudisë (s’ishte lehtë të falje gjakun ) Hysen Daci me lotë në sy e duke përqafuar plakun trim përshpërit ;“Ke besën time e të krejt fisit Elez Aga. Na qite prej kullave ku rinim tash sa vjet. Por nuk do fshehena ferrave. Na ke krejt në komandën tande !.<br /><br />Në rrafshin e qëndresës titanike të shqiptarëve për ruajtjen e kufijve të tyre veriorë , padyshim emri i Elez Isufit metet i gdhendur jo vetëm në kujtesën dhe këngët e popullit , por më së shumti edhe në analet e diplomacive të fqinjëve tanë . Dhjetra e qindra letra e telegrame , biseda e memoare , në dosjet e arkivave të Vjenës , Shkupit , Selanikut dhe Romës do të flisnin pa dyshim me gjuhën e ftohtë por konkrete të fakteve . Kushedi në sa arkiva fle çudia trimërore e Qafës së Kolesjanit , 3000 luftëtarë shqiptarë , të udhëhequr nga Elez Isufi , Ramadan Zaskocit dhe Islam Spahiut zunë pozicionet e tyre prej Lakut të Dardhës e deri në Qafën e Drinit të Zi. Ushtarakë serbë , të sigurtë në operacionin e tyre , pasi dispononin rreth 2000 ushtarë dhe të armatosur më së miri , u rreshtuan në dy fronte. I pari kalonte ; në vijën Gjakovë - Qafë e Prushit - Vau i Spasit - Qafë e Malit - Pukë ; dhe fronti i dytë : Qafë Kumbullës - Mirditë - Lezhë . Strategët tanë popullorë , ku Elezi pa dyshim luajti rolin e vet parësorë , goditën armikun pothuaj në të gjithë frontin me tendencën për ti çuar ata drejt Grykës së Kolesjanit . Qëllimi u arrit dhe për 48 orë kjo Grykë ushtoi nga shungullimat e armëve. Bijtë e shqipes , të lodhur , të pangrënë dhe të paarmatosur , guxuan të hidhen në pozicionet serbe nën dridhmat e një hakmarjeje shekullore ndaj fqinjit vrasës dhe dinak . Më pas , në zyrat e luftës në Beograd , Kolesjani u quajt „ Tragjedia serbe e shekullit „. Rrafsh 12000 serbë të vrarë e të plagosur. Rreth 2000 të zënë rrobër. Gjithsesi shqiptarët askurrë nuk kanë qënë të pangopur edhe në fitoret e tyre. Elez Isufi , ende pa u shlodhur prej lodhjes së betejave , përmes dhimbjes për djemtë dibranë që kishin falur në Kolosjan pranverat e tyre , urdhëroi që asnjë prej rrobërve serbë të kësaj beteje të mos vritej , madje as të poshtrohej. Mbi jetët e tyre veproi vetëm ligji human i robërve të luftës. Nëse ky akt vihet përballë djegjeve , lançimeve , vrasjeve pa faj që serbet kanë bërë në tokat shqiptare , atëherë shumkush përveç superioritetit të racave , nënkupton edhe shpirtin e gjërë shqiptar.<br /><br />Dihet prej shumkujt mbështetja që Elez Isufi i dha Ismail Qemalit për ngritjen e Flamurit në . Nëntorin. e vitit 1912 . Mes dy burrave do të lidhej një miqsi e thellë e orientuar kurdoherë drejt lirisë së trojeve shqiptare. Edhe pse këto troje u coptuan padrejtësisht në Londër në 1913 , serbët vazhdonin veprimet luftarake duke kërkuar daljen në adriatik . Më 14 gusht 1913 , Elez Isufi flet me kryetarin e shtetit Ismail Qemalin ku bashkëlidhen veprimet në përballimin e situatave dhe ofensivave serbe. Luftëtari plak kthehet në Sllovë , jep kushtrimin dhe duke ndarë detyra djemve për Dibrën , niset për çlirimin e trojeve shqiptare në Dibër të Madhe e Prizëren , ku masakra serbe , merrte jetë të pafajshme grashë e fëmijësh për të përkundur ëndrën shovene të perandorisë sllave.<br /><br />Për këtë periudhë Haki Stërmilli shkruante ; „në qytet , tabakhaneja nga thrtore bagëtish u kthye në thrtore njerëzish. Qytetit i vinte era gjak njeriu , kudo mbizotëronte pasiguria dhe një heshtje tmerri“. Këtu 84 - vjet më parë , masakra serbe ideuar dhe zbatuar prej mbretit Pjetër , vazhdon të lëshojë ende klithma , britma e kujë të parëfyeshme . Gjithsesi kjo masakër nuk e ligu Elez Isufin. Në krye të trimave të tij ai vazhdon sulmet e rrepta duke shfaqur i pamposhtur dhe stoik në qëndresën e tij për ruajtjen e kufijve shqiptarë. Në një letër drejtuar Kristo Dakos në Selitë , midis tjerash Elez Isufi shkruan : „ Pra se të shkruaj këto ngjarje , dua t’ju kallzoj qëllimet që ka serbia për Shqipërinë , megjithse Zotnija Juaj mund ta dije mirë : Serbia ka për qëllim të sjellë bashkimin e popujve të Ballkanit ndër frenat politike të saj. Këtë politikë kërkon ta vëje në përdorim duke filluar së pari me kombin shqiptar pasi e din se ky Komb i mjerë është më pak i fuqishëm se të tjerët. Për këtë ka shti në veprim të gjitha mjetet që ka pasur. Më së pari , deri sot , ka derdhë 2 milion dinarë brenda shqipërisë për të sjellë ngatëresat e duhura e kështu të pengojë Qeverinë e Tiranës për të mos u rregullue e me mos marrë fuqinë dhe shëndetin që duhet. Shpenzimet që të mbahet gjallë kjo propagandë, sikur e kallzoi vetë me gojë një farë gospodini Puniço Hakiç inspektor i kufijve para komandantit tonë z. Ali Rizai me të cilin u poqën më 20. 10. 1921 në Reç rreth Drinit , ka nda një kredi të posaqme prej 3 milion dinarësh. Me këtë politikë , Serbia , apo të themi ma mirë sllavizmi, kërkon të mbizotnojë mbi të gjithë brezin e Adriatikut . . . Më 26. 10. 1921, armiku mësyn rreptësisht , me të gjitha forcat , llogoret tona. Kjo luftë e rreptë vazhdoi tre ditë rresht deri më 28. 10. 1921 , ditën e premte në mbrëmje. Kudo që bënte yrysh armiku ndodheshin para britmës shqiptare „A besa a Besë „ me dorë Ahaaa haaa ! e prej valës së pushkëve tona shtërngoheshin me u zbrapsë tue lanë disa të vrarë në tokë. Në këtë luftë si dhe në ato më të parat i dhanë shkelmin kësaj lufte dy oficerë dhe një artilier. Këta tre oficerë e diftuen veten me të vërtetë se ishin të zotët me komandue ushtrinë shqiptare e me i dalë zot nderit arbruer . . . (Gazeta „Dielli“ 13. shkurt. 1922)<br /><br />Elez Isufi , hyn padyshim në plejadën e ndritur të burrave shqiptarë të cilët jo vetëmparandjenë situatat ballkanike të fillimshekullit tonë por edhe inicuan me atdhedashurinë e tyre një sërë qëndresash masive duke dëshmuar trimërinë , zgjuarsinë dhe vetë historinë e kombit të tyre një sërë qëndresash masive duke dëshmuar trimërinë , zgjuarsinë dhe vetë historinë e kombit të tyre të coptuar. Lëvizja e marsit 1922 ashtu dhe ajo e qershorit 1924 synuan të kontrollonin në rrafshin politik shqiptar idenë e emancipimit shoqëror , alternativën demokratike midis dogmave që kishin marë udhën për të ardhur në shqipëri. Në atë greminë ku po shkonte Shqipëria kish vërtet nevojë për bukë e dije , për udhë e spitale , por veçmas kish nevojë për rend kushtetues e ligje që do të buronin prej halleve të popullit. Një Asamble Kushtetuese do të mund të ndalte kësisoj vrullin drejt greminës. Vizioni largpamës i plakut trim prej Sllove , bëri që krejt veprimtaria e tij në këto vite të drejtohej në përkrahje të forcave demokratike të intelegjencës shqiptare duke dëshmuar veç intuitës politike edhe vullnet që kombi i tij të futej në rrjedhat e qytetërimeve të reja Europiane.<br /><br />Por gjithmonë meraku i tij i madh do të mbetej Shqipëria e ndarë në disa pjesë . Edhe pse Noli i ofroi detyra e poste , edhe pse bastioni verior i Qeverisë së Nolit ishte Dibra e Elez Isufit , edhe pse mosha dhe dekadat e betejave në sype , Shqipëria Etnike do të ishte kurdoherë kryebiseda dhe zëri i ëmbël i pushkës së tij. Përballë këtij përfytyrimi të shqipërisë gjithçka tjetër shëndrohej në rrëkeza mali që derdhen brigjeve të lumit me shtratin në historinë mijravjeçarëve të Kombit. Në shtatorin e vitit 1924 , së bashku me Sheh Shehatin , i drejton një protestë Qeverisë së Nolit për t’ia përcjellë Lidhjes së Kombeve ku kërkohet ndreqja e padrejtësive kufitare në përgjithsi e veçmas qyteti i Dibrës lënë në duart e serbëve. Një muaj më pas , në tetorin e viti 1924 , së bashku me një grusht trimash ai vetë sërish në Kosovë duke parë me syrin e një strategu luftarak regjimin e ruajtjes së kufirit , duker llogaritur forcat e për më tepër duke biseduar ndër miq të vet në Dibër , Gjakovë e Prizren për unifikimin e veprimeve të përbashkëta. Trazirat shqiptare do ta ligështonin trimin , e gjithsesi në tërë atë terr lëvizjesh diplomatike të fqinjëve dhe shteteve europiane. Elezi do të thëriste për armet gati. Më 7. nëntorë. 1924 , nga Peshkopia , Elezi i shkruan Bajram Currit ; „ Stuacioni që pashë në Kosovë, dëfton nevojë të madhe që z. juej të ndodhet në Krumë. Krejt populli i Kosovës e shohin të domosdoshme që të ndodhemi afër tij. Prandaj nuk duhet ta vononi aspak këtë çështje, por sa më parë dhe me ta marrë këtë letër , të niseni pa vonesë. Qështjen e çmoni dhe vetë zotnia e juej . . Në qoftë se nuk i merrni parasysh nevojat që ju pata përmend, atëherë miqësia dhe besa që kemi me njëri tjetrin më shtërngon dhe më detyron me ju sigurue se do të merret nëpërkëmbë si nderi i Zotnisë Sate , ashtu edhe nderi i popullit të Kosovës . . . “ (Arkivi Qëndrorë i shteti viti 1924. Dosja 8 , fq. 167. ). Dy muaj më pas kësaj letre , plumbat do ta godasin pas shpine trimin duke marrë jetën. E nisur në luftë , jeta e këtij shqiptari të madh , do të shuhej po në luftë si për t’u treguar brezave se pa Shqipëri të lirë e të bashkuar nuk mund të ketë jetë në paqë për gjdo shqiptar.<br /><br />Një gur bri një murane në Sllovë, ka heshtur për shtatë dekada rresht. Erërrat mbi të flisnin me gjuhën e kujeve dhe vajtimi të bëhej se luftonte përjetësisht me harrimin. Diktatura komuniste nuk mund ta ringrinte mitein e gjeneralit me shajak pasi ai luftoi tërë jetën ndaj serbëve. Ylli i kuq nëpër bustina nëpërkëmbën nderin shqiptar, harruan gurgullimat e përenjëve të gjakut që derdhëm ne , për t’u mbrojtur nga fqinji verior. Mbi djemt , nipërit e Elez Isufiot , ranë shpejt tragjeditë e kalvarit komunist. Në luftë me turqit, me slavvët, me italianët dhe gjermanët , kullave të Elez Isufit iu rrëzuan binarë, gurë e qoshe. Si për ironi të fatit e qejf të sllavit, Enver Hoxha i sheshoi ato kulla me fitilat e dinamitit. Por krimi dhe ndëshkimi shfaqen kurdoherë pranë njeri - tjetrit. Ndërsa emri i të parit u mallkua , prej miliona shqiptarëve, Elez Isufi mbeti në historinë tonë duke bërë nder asaj , duke pasuruar me jetën dhe veprën e tij. </span></span></b><br /><br /></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-46195288567769850732010-07-24T06:13:00.000-07:002010-07-24T06:15:05.843-07:00Isa Ndreu atdhetari yne i madh<span class="Apple-style-span" style="color:#333333;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Homazh<br /><br /><br /><br />Isa Ndreu, atdhetari ynë i madh<br /><br /><br />Nga Hajri Mandri<br /><br /><br /><br />Në krah të djathtë të aktivitetit politik të Isasë ishin intelektualë të njohur si Nermin Vlora (Falaski), ambasadori Renxo Falaski, avokati Adem Hodo nga Saranda, me banim në Florida të Amerikës, i cili, kur e pyetën të afërmit e tij në Shqipëri, për diasporën, u tha: “Kemi një lule në diasporë që e ka emrin Isa Ndreu”, sociologu i njohur shkodran me banim në Nju York, Loro Stajka, publicisti i talentuar shkodran me banim në Paris dhe botues i revistës “Koha e Re”, Lec Shllaku, etj...<br /><br /><br /><br /><br /><br />Isa Ndreu, ky kolloz i madh i emigracionit në diasporën shqiptare, u nda nga jeta këto ditë, në Firence të Italisë, duke lënë në kujtesën e bashkëatdhetarëve, imazhin e personalitetit të shquar, për kumtin atdhetar, frymën kombëtare dhe aktivitetet e organizuara, në lëvizjet plitiko-shoqërore të emigrantëve në diasporë, përgjatë më shumë se gjysëm shekulli.<br /><br /><br /><br /><br /><br />I lindur në vitin 1919, në Sllovë të Dibrës, në një familje të madhe feudo-borgjeze, e njohur për tradita të shkëlqyera patriotike, me një plejadë intelektualësh të shquar dhe me udhëheqës të njohur në plan kombëtar dhe ndërkombetar. Nën shembullin e figurave të shquara të kësaj familje si, Elez Isufi, Sufë Xhelili, Cen Elezi, Dali Ndreu, Esat Ndreu, Xhelal Ndreu e dhjetra intelektualë të tjerë të shquar të kësaj familje që punonin në administratën e lartë të periudhës para komuniste, do të shërbenin si modele për të edukuar dhe frymëzuar në shpirtin e Isa Ndreut ideale të larta që kapërcejnë kufinjtë e vetvetes.<br /><br /><br /><br /><br /><br />Fëmijëria e tij vijoi rrugët e dijes nga nga shkolla e Kastriotit të Dibrës, në Normalen e Elbasanit, në Fakultetin Ekonomik Manzoni në Itali dhe do t’i përfundonte në Fakultetin e Drejtësië në Firence. Pas diplomimeve të tij, Isaja do t’i përkushtohej fushës së administrim-biznesit, ku aftësitë e tij do të shkëlqenin në industrinë e prodhimit të bizhuterive, pasi bleu dhe vuri në prodhim një uzinë prestigjioze të zbukurimeve të argjenda, bizhuve, ndërtuar brenda një plantacioni të madh ullinjsh, në mes të Firences. Për Isa Ndreun nuk ishte i mjaftueshme vetëm suksesi ekonomik, zemra e tij rrihte për dheun e të parëve të tij, ajo energji e brendshme shpirtërore e shtynte drejt mecenizmit, humanizmit dhe atdhetarizmit.<br /><br /><br /><br /><br /><br />Patriotëve të shquar në diasporë me të cilët kishte bashkëpunim të vazhdueshëm, u përsëriste postulatin e tij “Duajeni Shqipërinë dhe punoni për të, sepse është nderi ynë”. Në krah të djathtë të aktivitetit politik të Isasë ishin intelektualë të njohur si Nermin Vlora (Falaski), ambasadori Renxo Falaski, avokati Adem Hodo nga Saranda, me banim në Florida të Amerikës, i cili, kur e pyetën të afërmit e tij në Shqipëri, për diasporën, u tha: “Kemi një lule në diasporë që e ka emrin Isa Ndreu”, sociologun e njohur shkodran me banim në Nju York, Loro Stajka, publiçistin e talentuar shkodran me banim në Paris dhe botuesin e revistës “Koha e Re”, Lec Shllaku, e sa e sa të tjerë...<br /><br /><br /><br /><br /><br />Më 1974, me prezencën e intelektualëve më të shquar të diasporës, të ardhur nga vendet perëndimore ku banonin shqiptarë, Isa Ndreu, në një takim madhështor në Firence shpalli Partinë Bashkimi Demokrat Shqiptar, si bartëse dhe përçuese e mesazheve të bashkimit, bashkëpunimit, integrimit mbarëshqiptar për të mbajtur gjallë ndjenjën e dashurisë për atdheun dhe për t’i treguar botës perëndimore se ku e katandisi Shqipërinë regjimi i egër stalinian. Si zëdhënëse të saj, PBDSH pati revistën “Koha e Re”, e cila u sponsorizua dhe u shpërnda falas në diasporë për 30 vjet resht, nga Isa Ndreu.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />Në një shkrim te “Gazeta e Athinës” datë 24.05.2002 në një artikull të zgjeruar me titull “Figura të shquara të diasporës, gazetari grek me origjinë të hershme shqiptare Kristo Zharkalli, shkruan: Një ditë më habiti kur mora një letër nga dora e Isa Ndreut, këtij njeriu të famshëm, të cilin e kish shkruar, me dorën e tij. Më shkruante disa radhë dashamirësie. (“Jam shumë i kënaqur që kemi një bashkatdhetar në zemër të Greqisë dhe se revista jonë çmohet prej jush dhe do t`ju lutesha nëse aty ka shqiptarë të tjerë u bani të njohur revistën tonë. Ju pres me u taku në Firence dhe dëshiroj me ju konsiderue mik”.<br /><br /><br /><br /><br /><br />Që atëherë kam patur korrespondencë të rregullt, takime me të dhe më ka ndihmuar në mënyrë të vazhdueshme ashtu si dhe shumë intelektualë të tjerë. Isa Ndreu bënte një jetë aktive kombëtare dhe ruante lidhje të ngushta me të gjithë qarqet e emigracionit shqiptar, dhe sidomos me arbëreshët e Italisë dhe me kosovarët e emigracionit. Revista “Koha e Re” e drejtuar nga publicisti i njohur shkodran Lec Shllaku i cili banonte në Paris, (këtu botonte dhe revistën) u bë zëdhënëse dhe shprehëse e aspiratave kombëtare shqiptare, e kultivimit dhe gjallërimit të ndjenjave të zjarrta të mëmëdhetarizmit, dhe ishte një informim i rëndësishëm politiko-kulturor që lidhte shqiptarët me mërgimin e pas viteve 1974, në kohën e acarimit të kulmit të luftës klasore në Shqipërinë e izoluar nga diktatura komuniste.<br /><br /><br /><br /><br /><br />Me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar Skënderbeut, ishin Isa Ndreu dhe Lec Shllaku, respektivisht kryetari dhe sekretari i Partisë Bashkimi Demokrat që i vunë emrin “Gjergj Kastrioti-Skënderbeg” një sheshi në Paris të Francës. Ishte përpjekja e parreshtur e Isa Ndreut, devocioni dhe këmbëngulja e tij që në vitin 1978 u miratua sheshi nga Bashkia e Parisit (Këshilli Bashkiak) me kryebashkiakun Zhak Shirak. (Sot President i Francës).<br /><br /><br /><br /><br /><br />Ishte një manifestim mahnitës dhe prestigjoz i intelektualëve emigrantë në diasporë, të ardhur nga Italia, Greqia, Amerika, Kanadaja, Gjermania, Australia për të inaguruar sheshin “Skënderbej” të Parisit. Të gjitha shpenzimet e këtij aktiviteti ndërkombëtar sponsorizoheshin nga Isa Ndreu, deri edhe biletat e udhëtimit të pjesëmarrësve dhe akomodimi i tyre. Isa Ndreu në kujtimet e miqëve, shokëve dhe bashkëpunëtorëve të tij ishte vërtetë një mit. Ai ishte një biznesmen i përmasave të mëdha, i cili çante tregjet ndërkombëtare deri në Japoninë e Largët me prodhimet e bizhuterive të argjendta prodhuar me cilësi të lartë nga Uzina e tij e prodhimeve të bizhuve zbukuruese prej ari e argjendi.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />Nga ana tjetër ai ishte një mik i ngrohtë, i dashur dhe human, korrekt dhe shumë i sjellshëm. Kur u takuam në fillim me Lec Shllakun në Tiranë, i cili erdhi më 1993 për të njohur PBD-në, në Shqipëri, u habita që ai nuk përmendte asnjëherë emrin Isa pa i vënë përpara ofiqin Zotni. Pastaj kam patur fatin si Sekretar i Përgjithshëm i PBD, të komunikoj me Isanë, duke e patur edhe kryetar partie të PBD, në Kongresin e III dhe të IV. Ishte një njeri që na thoshte kurdoherë: Ndihmoni Shqipërinë, demokracinë, të shpëtoni nga komunizmi dhe mbështetni Partinë Demokratike me president Berishën. Në vitet kur qeveriste PD dhe President ishte zoti Berisha, Isa Ndreu u dekorua me urdhërin e Lartë “Për veprimtari të shquar në dobi të çështjes kombëtare shqiptare”.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />Takimet me zotin Berisha, Isa Ndreu i kujtonte si ngjarje të mrekullueshme të jetës së tij, pasi atij i mbushej zemra me frymëzim e mallëngjim kur shikonte të përparojë e të demokratizohet atdheu i tij, Shqipëria. Ai vdiq në moshën 86-vjeçare, duke u ndarë nga ne si një meteor në qiellin e kaltër të dashurisë amtare që lë prapa vazhdën e ndritur. Ashtu si figurat e shquara të artit dhe kulturës edhe ato të biznesit ndërkombëtar pasurojnë thesarin e historisë sonë kombëtare. Le të mbeten këto shënime në vend të një homazhi për veprën dhe jetën e tij.</span></b></span></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-7682922930557442032010-07-24T06:11:00.000-07:002010-07-24T06:13:23.059-07:00Kujtim Nga Jeta E Selman Ndreut<b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">NGA Dr LAZER RADI maj 1993<br />Ishte vera e viti 1937 plote 56 vjete me pare.Njeqind studente shqipetare,dhjete nxenesit me te mire nga te dhjete shkollat e mesme te Shqiperise,u ftuam ne Itali per te kaluar nje muaj te pushimeve verore,ne plazhin e Anzios dhe ne godinen madheshtore "Ital-cable"s qe na strehonte,kishim mundesi jo vetem te benim plazh por edhe te mereshim me ushtrime gjimnastikore e me lojra te ndryshme sportive.<br />Ishte fare e natyreshme qe nepermjete gjithe atyre studenteve,te sajohej nje skuader e shkelqyer futbolli.Nen treiningun e dy profesoreve te shquar:Prof.Alush Leshtanaku dhe prof.TRFAN Tershana u stervitem disa dite reshte.Qyteti i ANZIOS dhe ai i Nettunos na ftuan zyrtarishte qe te luanim me skuaderen e qyteteve te tyre .<br />Ndeshja e pare e beme ne qytetin e Anzios me 25 korrik 1937.U zhvillua nje loje e bukur,shumekorekte dhe teknike.Ndeshja perfundoje 3-1ne favore te skuaderes tone.Tedjelen tjeter lozemndeshjen e 2 mne Nettuno.Edhe atje fituam me rezultatin 1-0.Nuk e teproje te them se fituam simpatine dhe admirimin e te gjith spektatoreve italian.Tifoze shqipetar ishin vetem pjesa tjeter e njeqind nxenesve shqipetar.Kjo me te verte mund te quhej nje kombetare shqipetare me talente sportive qe me vone u dalluan ne sport-klub Tirana te Vllaznia tek Teuta Tek Skenderbeu. Aty ishin Halim Begeja Xhuxha,Deliallisi,Mema.dhe Selman Ndreu etj.<br />Nder te gjithe lojtaret kisha shoqeri e miqesi te vecante me Selman Ndreun.Per nje kohe te gjate e ruajtem dhe e kultivuam miqesine e viteve te shkolles.Lufta e percarje ideologjike e viteve1943-1944 na ndau plotesishte dhe na preu cdo kontaket ,ile edhe korespondencen.Ne kohene internimit Ndrete i kishin perqenderuar ne dy qendera te medha ne Lubonje te VLORES dhe Shtyllase te FIERIT .Kur rastesishte takoja ndonje Ndre ne Saver ose ne Gradishte u tregoja fotografine qe pe botojme ne gazete,nuk dinin te me thonin asnjegje......U deshe permbysja e komunizmit dhe fitorja e demokracise---jo per tu takuar me shokun tim te vjeter Selmanin--por,per te mesuar tragjrdin e tije.<br />Mendoj se Selman Ndreu,nje djale shume i pergatitur.intelektual i mire fillte dhe atedhetar sic eshte ne traditen e familjes se njohur NDREU meriton te perkujtohet me nderim te vecantit puna dhe vepera e ketij njeriu sa i talentua ,inelektual dhe fisnik.<br />Askushe nuk mund ta beje kete me mire sa Lazam Ndreu vellai i tij i vogel.Kur e takova u tregua shume i gateshem te me jepte cdo shpjegim qe me nevojiteshin.Vendosa ti bejenje lloje interviste:<br />__Zoti Lazam desha te dij dicka me te hollesishme per jete e SELMANIT.<br />___PO Selmani lindi ne Sllove ne vitin 1916.Filloren e kreu ne Inernatin "KASTRIOTI" TE Dibers ,ndersa shkollene mesme ne Normalen e Elbasanit .Mbasi sherbe per pake kohe si mesues ,shkoi ne Itali per studime universitare ne Firence.<br />Me shperthimin e luftese se 2 Boterore Babai(CEN ELEZI) e theret te kthehet ne atdhe dhe ai vendose te kethehet dhe vendoset ne Sllove.<br />_zoti Lazam c fare qenderimi ka mbajtur Selmani gjate luftes?.<br />___Kapitullimi i Italise dhe ardheja e gjermaneve ne Shqiperi e gjeten Selmanin NE SLLOVE prane familjese.NE mbarime te luftes ne vitin 1945 kethehet ne Tirane dhe vendose te meret me pune private Merr administrimin e Hotel K.ontinentalit sot Hotel DRINI<br />___Zoti LAZAM e dim se E Hoxha u prishe me familjen NDREU per arsyet qe tash me dihen!Kjo a ndikoje ne jeten e Selmanit me gjith se ai su perzie ne "luften partizane"<br />_Arma e sigurimit te shtetit u hodhe me gjithe terbimin e vet ndaj familjes sone .Egjithe familja u internua ne Berate.Pasuria etundeshme dhe ajo e pa tundeshme na u sekuestrua.Burrave qe mbeten pa u vrare nuk u mbeti rruge tjeter vec te aratisen .U e nje tentative qe nepermjete Maqedonise te kalojme ne GREQI....Por.. ata qe kishim per te na treguar rrugen ,ishim vete te sigurimit dhe na tradhetuan.Forcate kriminelit Hito CAKO po na ndiqnin KEMBA KEMBES nuk na linin me marr fryme. Nuk kishim rruge tjeter pasi jetonim ne mal dhe cdo ndihme na ishe prere,vendosem te dorezoheshim .<br />Kjo ndodhi ne korrike te vitit 1946.Kullat e Cen Elezit digjen mizorisht,gjithe pasuria iu sekuestrua dhe familja jone e madhe u internua per tu mos u kethyer kurre ne Sllove.Internim familjar pesoj familja jone .Familja e ELEZ ISUFIT SUF XHELILIT . U shkateruan shtepit dhe kullate ,pasuria dhe u gotit me dhune te eger influenca dhe respekti ne Diber dhe me gjere rruant per familjen tone.<br />Bilanci i ketij gjenocidi eshte rrenqethes .<br />-6 antare te kesaj familje te vrare e te pushkatuar<br />-20 burra te burgosur politikishte me dhjete vjet e lart<br />-12 djem per tishpetuar genocidit braktisen atdheun<br />-55 familje te internuara me nje kohe zgatje 1946 1991 qe kaluan neper kampet e Tepelenes.Lubonjes,Shtyllasit,Gradishtes etj<br />_zoti Lazam po SELMANI ne kete kohe?<br />_Sic thashe Edhe SELMANI u burgose.Ate nuk e mbajten ne Diber,por e sollen ne burgun e Tiranes,sepse ketu kishte personel me te kualifikuar e me kriminal per zhvillimin e hetimeve.Ate e kishte marre ne hetuesi Nevzat Haznedari e Skender Kosova edhe kriminel te tjer si keta.<br />Me shume se 18 muaj e mbajten te izoluar duke ushtruar mbi te turtura nga me cnjerezorenga me makaber. Akuzohej per organizaten e deputeteve per komplote kunder pushtetit "popullore"kryengritje te armatosur agjitacion dhe propagande etj etj.<br />Selmani nuk pranoj asnje akuze.<br />Natyrishte ,kembengulja e tij dhe vendosmeria do te pagueshin me turtura "speciale" .Eshoqja e tij qe ne ate kohe ishte ende e lire e qe iconte perdite ushqimin ne biruce ,tregonte se sa here qe i merte nderesat e Selmanit ato ishin te mbytura me gjak c ka do te thote qe trupi i tij kullonte gjak...<br />-----A u denua SEMANI?<br />PO!Mbas 3 vjet hetuesie, i akuzuar per organizim te bandave te armatosura dhe shume akuzash te tjera u denua me 10 vjet burg .pasi nuk kishte pranuar asnje akuze .<br />_Ku e kreu burgun?<br />_NE te gjithe Shqiperine; Ne Diber.Tirane ,Elbasan,Gjirokaster,Vlore dhe me ne fund ne Burrel.<br />Mungesa e ushqimeve, torturatdhe trajtimet e shpeshta neper biruca me lageshti te izolimit e bejne turbekuloz galopan<br />Me plotesimin e afatit "lirohet" duke e cuar drejt per se drejti ne Lubonje te Vlores.<br />_Ne kete kohe ku ishte e shoqja e tij.<br />_Ne burge ! Udenua per tentive arratisje...<br />_Si perfundoje Selmani.<br />_Ne inernim erdhi i semur pa shpres per te jetuardhe gjithe nje duke u keqesuar.Semundja ,merzija per gruan ne burge mungesa e gjerave me elementare per te jetuar,e cuan ne graden e fundit.<br />Vdekja po e kercenonte nga casti ne cast ,nuk kishte me shpetim.I masakruar i terorizuar ,i torturuar ,sa nuk mund te imagjinohet, nderon jete ne 1961 ne sanatoriumin e Tiranes ne ate shtepi te dhimbjes ,ne Sanatorium pothuajse i braktisur nga te gjithe .Pasi familja e tij e internuar ,nuk u la te ja merrte kufomen .<br />E varose komunalja..Me zi tani vone ,mundem te ja gjejme eshterat e tij.<br />__Ky pra eshte fundi tragjik i Selman Ndreut,ia tij djale qe nuk e mposhten as turturat,as skamja as burgjet as internimet ,por... vetem semundja e pameshirsheme .Selmani vdiq pa lene trashegimtar.<br /><br />KY ARTIKULL ESHTE MARR NGA GAZETA "PATRIOTI " MAJ 1993 shkruar nga .<br />.dr LAZER RADI</span></span></span></b>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-81324945491575887632010-07-24T06:05:00.000-07:002010-07-24T06:09:52.497-07:00Roli i fisnikërisë dibrane në historinë kombëtare dhe më gjerëNga: Dr. Laurant BICA<span class="Apple-style-span" style=" color: rgb(34, 34, 34); line-height: 18px; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:12px;"><div><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Natyrisht prezenca e fisnikërisë nuk është një fenomen thjesht shqiptar<br />në mesjetë, por mbarevropian e më gjerë botëror. Fisnikëria apo klasa drejtuese, kjo shtresë e shoqërisë shqiptare të mesjetës, përfshi dhe atë të një regjioni të caktuar, Dibrës, nuk binte më poshtë se ajo evropiane, ose më mirë të themi nuk dallohej aspak nga ajo, ishte në të njëjtat parametra, bile duke marrë parasysh që ishte pjesë e aristokracisë së Perandorisë Bizantine, e cila arriti majat e një qytetërimi të shkëlqyer në kulmet e saj; në shumë drejtime ia kalonte asaj evropianoperëndimore.<br /><br />Kjo situatë vazhdoi edhe në shekujt osmanë. Ndërroi vetëm feja. Fisnikëria dibrane nuk i ka lënë asgjë mangët asaj evropiane, në sjelljen e saj mondane, në mikpritje, në veshje, në maniera, në pushimet e saj, në luksin e saj etj. etj. Familjet princërore shqiptare të mesjetës ishin lidhur direkt me oborrin bizantin dhe oborret më të shquar mbretërorë të Evropës perëndimore e qendrore, si me lidhjet martesore, dinastike, jepnin e merrnin vajza me Francën, Spanjën, Italinë, Gjermaninë, Austrinë, Hungarinë, pa folur në Bizant. Një pjesë e tyre, si Arianitët etj., kishin lidhje direkt me oborrin perandorak bizantin.<br /><br />Rrënja e atij regjioni të sotëm që quhet Maqedoni, e që dje është quajtur Vilajet i Manastirit, plus minus këto apo ato territore sipas ndryshimeve administrative të kohëve të ndryshme, është ajo që quhet Dibër e Madhe dhe Dibër e Vogël (pra dy Dibra), dhe rrënja e Dibrave është fisnikëria dibrane, apo ajo që do ta quaja dinastia, familja e madhe fisnike Gropaj, sipas emrit të fshatit nga rridhte, apo Çoku (Qoku) sipas mbiemrit të origjinës.<br /><br />Familja princërore e Gropajve (apo Çokëve, e njëjta gjë) del që në vitin e largët 1218 (tetë shekuj përpara) në histori. Këtë e kemi nga një dokument i zbuluar nga Akademia e Shkencave e Berlinit, që flet për të dhe një nga prekursorët e saj Sevasti Andrea Gropa. (Titull i një ofiqari bizantin që vjen menjëherë pas perandorit). Rreth gjashtë dekada më vonë del prapë një Pal Gropa në vitet 1272-1273 në tentativa me Anzhuinët, i cili flet jo vetëm në emër të vet, por në krye të një grupi bujarësh shqiptarë.<br /><br />Andrea Gropa tjetër më pas do të jetë dhëndër i Andrea Muzakës, i dinastisë tjetër princërore fqinje me ta, dhe së bashku do të mundnin Marko Kralin, njeri i mbretit serb Stefan Dushanit, dhe princi Muzakaj do tu bashkojë zotërimeve të veta Kosturin, ndërsa princi Gropaj do tu bashkojë feudeve të veta qytetin e Ohrit. Kjo në mesin e shekullit XIV. Stefan Dushani do ta linte kokën e vet duke kaluar lumin Devoll, zotërim i Muzakajve. Gropajt dhe Muzakajt, dy familje të fuqishme feudale të Shqipërisë lindore do të hynin në histori si armiq të betuar tradicionalë të serbëve, si antiserbë të deklaruar.<br /><br />Më 1389, në krah të Teodor Korona Muzakës, do të luftonte dhe një fisnik Gropaj në betejën e famshme të Kosovës, të koalicionit ballkanik kundër invadorëve osmanë. Kështu do t'i shohim krah për krah Muzakajt e Gropajt në histori të pandarë nga njëri-tjetri. Zaharia Gropa do të ishte, si të thuash, në periudhën skënderbejane, mesin e shekullit XV, ministër i jashtëm i kryetrimit Skënderbe, do të shkonte me misione të caktuara në Itali, Romë, Venedik, Raguzë, dhe do të dallohej jo vetëm si diplomat, por do të ishte një ndër dy gjeneralët më të shquar të tij në betejat për 25 vjet rresht me osmanlinjtë.<br /><br />Gropajt kanë qenë, suzerenë të Patriarkanës së Ohrit, përsa kohë ekzistoi ajo deri në vitin 1767, kur ajo u mbyll nga Patriarkana e Madhe e Kostandinopojës. Patriarkana e Ohrit ka qenë nën mbrojtjen dhe kontrollin e tyre, dhe në shumicën e saj patrikët e saj kanë qenë të gjakut shqiptar.<br /><br />Pas vdekjes së Skënderbeut, me Gropajt u përsërit ajo që u ndodhi gjithë princërve shqiptarë. Një pjesë e mirë kaluan detin dhe u vendosën në Italinë e Jugut. Gjurmë të fisnikëve Gropaj gjejmë në një fshat arbëresh midis Brindisit e Barit, në Monteçiljone, ku çdo vit bëhet festivali e parada me veshjet e fisnikërisë shqiptare, si të Vrana Kontit, Muzakajve, Gropajve e të tjerë. I gjithë fshati, dhe ndonjë fshat arbëresh përreth, e mban veten se ka prejardhje fisnike. Një pjesë u islamizuan dhe ruajtën pronat, u bënë pashallarë në Ohër, Dibër, Strugë etj. Në fillim përdorën fenomenin e laramanisë, si kriptokristianë, dhe më pas u islamizuan plotësisht, por si besimtarë të sektit bektashi. Nuk është e rastit që Dibra dhe krahina përreth ka pothuajse barabar, në mos më tepër, teqe se sa xhami. Nuk është e rastit përhapja e bektashizmit në këtë shkallë në zonën e Dibrës.<br /><br />Një krah i Gropajve apo Çokëve vazhdoi në kryeqytetin e Perandorisë Osmane, aty ku vendosej fati i çdo gjëje, edhe i pronave të tyre, apo dhe i tërë Perandorisë. Nuk është e rastit që në shekullin XVI në Perëndim gjejmë një Papë i mbiquajtur Papa Çoka (apo Çoku), dhe po në këtë shekull, në apogjeun e supershtetit osman, gjejmë një kryeministër me origjinë nga bejlerët e pashallarët e Ohrit, Halil Pashë Ohri. Kjo familje princërore i mbijetoi kohërave si në Lindje ashtu dhe në Perëndim. Në vitet '40, '50, '60 të shekullit XIX Iljaz Pashë Dibra (Çoku-Gropaj) përmendet si hero kombëtar i shqiptarëve. Dibrës i ra për risk të luftojë kundër të gjithë fqinjëve grabitqarë, edhe bullgarë në lindje, edhe në verilindje në Toplicë, Nish, kundër serbëve, edhe në Thesali e Selanik kundër grekëve, por edhe kundër malazezëve.<br /><br />Një nga ato që është në linjë direkt, në vijimësi, është fisi në fillim me mbiemrin Beqiri, e pastaj i shndërruar në Hajdaraga, nga familjet e parësisë së Dibrës. Po nga Çokët rrjedhin dhe këto katër oxhaqe të Dibrës: Në Dibër të Madhe ishte shtëpia e Hoxhollit; në Dibër të Poshtme ishin tre oxhaqe: ai i Agollëve në Dohoshisht, ai i Karahasanit në Brezhdan, dhe ai i Xhilagës në Deshat. Në shpalljen e Pavarësisë më 1912 Ohrin e Strugën i përfaqësuan Gropajt, Zyhdi Ohri (Çoku) dhe Xhemal Ohri (Çoku), bejlerë të Ohrit, fis i Hamdi Ohrit, si dhe Mustafa Barotçia. Në krah të Ismail Qemalit qenë dy fisnikë dibranë. Dy nënkryetarët e Kuvendit Kombëtar të Vlorës ishin Vehbi Agolli (Dibra) dhe Dom Nikollë Kaçorri, njëri hoxhë e tjetri prift, por të dy atdhetarë të kulluar. I pari nga oxhaku i Agollëve, rrjedhimisht, siç e kemi thënë më sipër, prapë ishin me rrënjë Çoku (Gropaj). Ai u zgjodh kryetar i Pleqësisë (Senatit) në Kuvendin e Vlorës. Pra, në Pavarësi ishin oxhakët e Shqipërisë që përfaqësonin popullin shqiptar. Ismail Qemali (Vlorajt), Murat Toptani (Toptanët, Topiajt), Zyhdi e Xhemal Ohri (Çoku), Vehbi Agolli (Çoku), Mithat Frashëri (Frashërllinjtë, Dukollarët), etj. etj. Kongresi i Triestes më 1913, ku mori pjesë dhe një Faik Konicë etj. figura eminente atdhetare, ishte vepër veç të tjerëve e atdhetarit Hamdi Ohri.<br /><br />Në të njëjtën rrugë eci dhe i fundmi fisnik Gropaj. Në gjurmë të derës së vet fisnike ishte Mentor Çoku, djali i Hamdi Ohrit, që në Asamblenë Kombëtare të vitit 1943, ku ishte deputet i Strugës, deklaroi burrërisht se Shqipëria nuk e pranon pushtimin fashist. Ishte ideali kombëtar që në vitin 1944, në kohën e gjermanëve, kur këta u prishën me bullgarët dhe vendlindja e tij Ohri mbeti pa zot për pesë ditë rresht, e shtyu të fusë 10 vetë të armatosur të veshur me kostum kombëtar e qeleshe të bardha, të ngrenë flamurin shqiptar kuq e zi me shkabën dykrenore, për të treguar se Ohri është shqiptar, është Shqipëri. Për këtë ideal fisnik gjatë luftës ai mori dy plagë në trupin e tij. Ishte po ky ideal që më 1991, sikurse i ati tetë dekada më parë më 1913, të bëjë në Trieste me iniciativën e vet takimin Berisha-Nano, për të biseduar e gjetur "gjuhën" midis tyre në emër të së ardhmes së Shqipërisë…<br /><br /><br /><span class="Apple-style-span" style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-weight: normal; font-size: -webkit-xxx-large; ">___________</span></span></span></span></b></div></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-67608468947363063882010-07-24T06:03:00.000-07:002010-07-24T06:05:19.426-07:00KRYENGRITJA DIBRANE E VITIT 1913<span class="Apple-style-span" style="line-height: 14px; "><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">KRYENGRITJA SHQIPTARE E VJESHTËS SË VITIT 1913<br /><br /><br /><br />Shkruan: Sheradin BERISHA<br /><br /><br /><br />"Në Dibër , tabakhaneja, që ishte thertore bagëtish,u bë thertore njerëzish. Qytetit i vinte erë gjak njeriu, kudo mbretëronte pasiguria dhe një heshtje tmerri.” Haki Stërmilli<br /><br /></span></span></span></b><span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">__________________________</span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><wbr></span></span></span></b><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">__<br /><br />Hyrje<br /><br />Dhjetëvjeçari i dytë i shekullit XX padyshim se ishte ndër periudhat më të rënda që kaloi populli shqiptar gjatë historisë së tij. Dihet mirëfilli se Lufta e Parë Ballkanike(1912)solli ndryshime të mëdha në hapsirën gjeografike të Shqipërisë etnike, sepse shtetet fqinje: Serbia, Mali i Zi, Bullgaria dhe Greqia, që përbënin”aleancën ballkanike”, pushtuan mëse gjysmën e territoreve etnike shqiptare. Këto shtete ortodokse, duke u bazuar në vendimet e padrejta të Konferencës së Londrës, në dëmë të Shqipërisë, përfituan këto territore:<br /><br />a) Serbia nga kjo luftë pushtoi 19 000 km�(Kosovë e Maqedoni), duke u zgjeruar në 82% territor, me një popullsi prej afro një milion shqiptarësh që përbëjnë rreth 55% të saj; b)Mali i Zi pushtoi 62% territor, ku jetonin 190 mijë shqiptar, gati po aq sa kishte vet shteti malazez; c)Bullgaria pushtoi 29% territor me rreth 3% popullsi shqiptare; d)Greqia pushtoi 68 % të Çamërisë ku jetonin 67 % popullsi shqiptare.<br /><br />Krijimi i hartave të reja shtetërore në Ballkan, për shqiptarët ishte i papranueshëm, prandaj edhe qenë të detyruar që të mos e ndalojnë luftën, për çlirimin e Kosovës me viset tjera shqiptare dhe bashkimin e tyre me Shqipërinë londineze. Pas përfundimit të luftës së parë ballkanike, drejtuesit e kryengritjes Shqiptare: Bajram Curri, Isa Boletini, Sadik Ramë-Gjurgjeviku, Elez Isufi, Sali Hoxha e shumë prijës të tjerë u detyruan të tërhiqen në Shqipëri dhe qysh në muajt shkurt-mars të vitit 1913, filluan përgaditjet për një kryengritje të re kundër pushtuesve serbo-malazez.<br /><br />Qeveria serbe, ndonëse përmes bashkëpunëtorëve të vet, të sojit të Esat Pashë Toptanit, Arif Hiqmetit etj, përcillte këmba-këmbës çdo lëvizje të krerëve shqiptar, ajo me kohë përforcoi zonën kufitare. Në të vërtet trupat ushtarake serbe, as që ishin tërhequr në vijën kufitare të përcaktuar nga Konferenca e Londrës. Përkundrazi, brenda teritorit shqiptar, në mënyrë arbitrare kishte vendosur të ashtuquajturën”vijë strategjike”, në të cilën ngritën posta doganore, si:në Kukës, aty ku bashkohen Drini i Zi me Drinin e Bardhë, në Okushtan-Çermenik, në rrugën Elbasan-Dibër, në Qafë të Murit-në perëndim të Drinit të Zi përballë Dibrës dhe në Pogradec, për të siguruar kinse mbrojtjen nga sulmet e shqiptarëve.1 Qysh në fillim të vitit 1913, kur regjimi serb instaloi një administratë ushtarake në Kosovë e në treva tjera të pushtuara shqiptare, gjendja e popullatës shqiptare u përkeqësua në të gjitha segmentet e jetës.Shqiptarët jetonin në mjerim të thellë, vuanin për buk dhe gjësende tjera ushqimore. Gjithashtu ndaj shqiptarëve bëheshin ndjekje, persekutime e vrasje të pafajshme. Ndaj tyre pa farë hetimesh e as gjyqesh bëhej ekzekutimi i dënimit me vdekje, ndërkohë që as s´mund të flitet për të drejtat tjera më elementare njerëzore.<br /><br />Më 16 gusht 1913 Isa Boletini nga Malësia e Gjakovës, i shkruan një letër Ismail Qemalit dhe me shqetësim i flet për mjerimin dhe urinë që ka pllakosur malësorët e Gjakovës dhe kërkon ndihmën e Qeverisë së Vlorës. Në letër pos tjerash thuhet: ”...çdo skutë e Malësisë, gurë, shkëmb, gjithandej është mbushur plot me emigrantë të mjerë, të cilët kanë ardhur në gjendje jo të lypin, por të vdesin. Nuk ka zemër që duron përpara vajtimit të këtyre bijëve të atdheut...”2 Andaj duke mbretëruar kjo gjendje atje, natyrshëm që në pranverë të vitit 1913 u shtua numri i çetave shçiptare në Kosovë e gjetiu dhe filluan përgaditjet për një kryengritje çlirimtare. Një tabllo realiste të gjendjes së rëndë në tokat e pushtuara shqiptare, na jep edhe socialdemokrati serb D.Tucoviqi në librin”Serbia dhe Shqipëria”. Ai theksonte: ”Kryengritja shqiptare e shtatorit, për shkak të së cilës Serbia u shtërngua të mobilizonjë përsëri afro tre divizione, është një shembull klasik që tregon se si shkaktohen luftrat koloniale. Okupimi i ushtrisë serbe shtrihej prej lindjes e deri në dyert e grykave dhe të qafëmaleve shqiptare. Ky okupim e ndau bujkun prej arës, bagëtinë prej kullosave, kopetë prej lugjeve, fshatin prej mullirit, blerësin e shitësin prej tregut, rrethinën prej qytetit, kurse tërë popullsinë malore prej qendrave ekonomike dhe drithoreve të saj. Shqiptari i andejshëm(i Shqipërisë londineze-Sh.B) nuk guxonte të shkelte më në tokën e tij që i kishte mbetë në këtë anë(në Kosovën e pushtuar-Sh.B). Të gjitha burimet e jetës iu prenë. Populli i dëshpruar dhe i uritur pa masë, së pari u lut të vijë lirisht në tregje. Por, kur iu ndalua edhe kjo, ndërmjet vdekjes nga uria dhe vdekjes nga plumbi, ai zgjodhi këtë të dytën(plumbin-Sh.B).3<br /><br />Me qëllim të koordinimit të veprimtarisë çlirimtare, krerët e krahinave të pushtuara do të mbajnë kontakte edhe me Ismail Qemalin. Sipas një njoftimi të botuar në gazetën”Përlindja e Shqipnisë”, më 12 gusht 1913, Elez Isufi-udhëheqës i shquar i Dibrës, Ramadan Zaskoci nga Luma e Rexhep Bajraktari nga Hasi me shpurat e tyre, shkuan në Vlorë dhe u takuan e biseduan me kryetarin e Qeverisë së Përkohshme Ismail Qemalin,”...mbi gjendjen në malësi që përfaqësonin dhe mbi masat që duheshin marrë për të sunduar ato vise...sipas interesit të Shqipërisë. Tani të nderuar bajraktarë, thuhej në atë njoftim, -presin të ikurit e ushtrisë serbe prej atyre viseve që të mund të venë në vendin e tyre e të zgjerojnë kësisojë fushën e qeverisë...”Ismail Qemaili në emër të Qeverisë, në këtë takim, edhepse nuk kishte fuqi ushtarake e mjete financiare, u premtoi krerëve të Lumës, Dibrës e Hasit ndihmë për t´u çliruar nga pushtimi serb, por edhe i udhëzoi që, me t´u kthyer në krahinat e tyre, të organizonin kryengritjen kundër pushtuesve serb.4 Në fund të gushtit 1913 edhe Bajram Curri, Isa Boletini e Hasan Prishtina u ndodhën në Vlorë, ndërkohë që ky i fundit(në shtator) pranoi detyrën e ministrit në qeverinë e Vlorës.5<br /><br />Si u zhvillua kryengritja e Dibrës?<br /><br />Një rol të veçantë në organizimin e kryengritjes shqiptare luajtën Elez Isufi, Ramadan Zaskoci, Qazim Lika etj, të cilët gjatë verës 1913 e deri në gjysmën e parë të shtatorit u morën në mënyrë intenzive me përgaditjen e saj, ndërkohë që ky aktivitet ra shpejt në sy të pushtetit serb. Kështu, komandanti i garnizonit të Oroshit, kapiteni Vukotiq në mesin e qershorit 1913, i dërgonte një raport majorit Leovac në Lumë(në Vasije), me të cilin e njoftonte se ishte vënë në lidhje me disa mercenarë shqiptarë, të cilët mund të eliminonin këta krerë të rrezikshëm. Komanda serbe në Lumë, më 26 qershor 1913, për këtë informacion, vuri në dijeni komandën supreme në Kosovë, duke theksuar se:”Ndërprerja e veprimtarisë dhe e ndikimit të këtyre krerëve kishte rëndësi për pushtetin serb, jo vetëm për këto kohë të vështira, por edhe për të ardhmen”. Ndonëse, majori Leovac kishte kërkuar që për kokat e këtyre krerëve dhe shumë të tjerëve, të paguheshin nga 1000-1200 dinarë, në një përgjigje të nënshkruar më 8 korrik, nga Nikolla Pashiqi, ndër të tjera thuhet: ”Meqë njerëzit e përmendur janë të njohur si kriminelë...ndaj tyre duhet vepruar sipas ligjit. Në qoftë se duhen para, ato të merren nga kreditet ushtarake”.6<br /><br /><br /><br />Elez Isufi<br /><br />Gjithashtu më 24 gusht 1913, inspektori i policisë së Shkupit njoftonte komandën supreme serbe se Elez Isufi...gjendej në Dardhë dhe i ftonte shqiptarët për kryengritje. Prandaj propozonte shkatërrimin e fshatrave Reç, Dardhë, Kalis, prej nga vepronin të gjitha grupet e armatosura në Dibër e gjetiu. Së këndejmi, ai kërkonte që aradha e sigurimit në Zhirovnicë të përforcohej edhe me një çetë 7 për të eliminuar krerët shqiptarë.<br /><br />Në historiografinë shqiptare deri më sot është thënë se kryengritja shqiptare e vitit 1913 ka filluar më 20 shtator në Dibër, ndërkohë që sipas një raporti të Kryetarit të Çarkut(naçallnikut) të Dibrës N.Çirkoviq, dërguar më 8 tetor 1913 Qeverisë serbe në Beograd, saktësohet se kryengritja ka filluar në fillim të shtatorit 1913.<br /><br />T´i referohemi këtij raporti.<br /><br />Naçallniku i Dibrës N.Çirkoviq në raportin e tij të gjatë, thotë se:”Më 1 shtator 1913, shqiptarët kishin filluar për t´i nxitur pararojet tona afër Pogradecit. Më 3 shtator në mes të pozitave dhe të fshatit Rinakaj, shqiptarët sulmuan patrullën serbe dhe me atë rast një ushtarë e varën dhe një e plagosën. Për këtë është lajmaruar inspektori në Shkup. Më 4 shtator është dhënë urdhëresa që të lëshohen pozitat e largëta dhe ushtria të tërhiqet afër kufirit të paraparë me Konferencën e Londrës. Më 5 shtator u bë proklamata e aneksimit të Dibrës...Më 7 shtator, një njësi e fortë shqiptare e kishte sulmuar pararojën serbe te ura e Arasit. Ajo e shpërndau atë dhe kishte kaluar në anën e djathtë të Lumit Dri(për këtë e kam lajmëruar inspektorin në Shkup). Më 8 shtator, shqiptarët me forca të mëdha e sulmuan Peshkopinë dhe atë sulm e morën në orën 6 të mëngjesit. Naçallniku i rrethit vërteton se në luftime ishin rreth 1200 shqiptarë... Prej Peshkopisë shqiptarët kryengritës janë orientuar në dy drejtime:njëri kah Dibra, ndërsa orientimi tjetër kah Zherovnica. Naçallniku i rrethit në ato rethana lajmëron se ai sulm ishte i tillë sa që ai s´ka mundur as teshat e veta për t´i veshur. Prandaj, në Peshkopi i ka mbetur e tërë arkiva me shifra... Njësia shqiptare që ka qenë në front kah Zherovnica aty-këtu i ka shkatërruar çetat tona(serbe), ndërsa në orën 8 në mbrëmje ishte në maje të Zherovnicës. Në Zherovnicë shqiptarët hyjnë në ora 9 të mëngjesit(e çliruan-Sh.B). Udhëheqësi i njësisë së tyre i drejtonte 300 veta. Me këto forca udhëhiqnin Maliq Kroqishta, ndërsa me 350 të tjerë udhëhiqte Alil Kaloshi prej Dibrës së Poshtme. Njësia tjetër që e ndiqte ushtrinë tonë në drejtim të Dibrës më 9 shtator 1913, në mëngjes ishte nja 10 km. larg prej Dibrës(për këtë e kam lajmëruar inspektorin në Shkup). Sipas marrëveshjes së lidhur me komandantin e Regjimentit XIX në Dibër, Dibra nuk ka guxuar të lëshohet pa luftë, prandaj unë menjëherë i kam dhënë disa udhëzime që në qytet të sigurohet rendi dhe së bashku më nënpunës të lëshohet qyteti vetëm atëherë kur ushtria të tërhiqet... Rreth orës 10 e 30 minuta(më 9 shtator-Sh.B) lufta zhvillohet në qytet, asisoji që plumbat kishin filluar të bien edhe në zyrën e naçallnikut. Në orën 11 paradreke ushtria kishte filluar të tërhiqet...Në anën tjetër,qëtetarët shqiptarë na sulmonin, si prej dritareve, ashtu edhe prej dyerëve, ashtu që nuk kemi mundur as sytë t´i hapim prej zjarrit të pushkëve dhe me vështirësi të madhe e kemi shpëtuar kokën. Aq ka pasur plumba saqë me rastin e hypjes në kalë, një plumb e ka goditur mbrojtësin dhe ai ka vdekur në vend... saktësisht në ora 12 në mesditë Dibra kishte rënë në duart e shqiptarëve.”<br /><br />Më tutje në raport thuhet: ”Sipas të dhënave në ballë të kryengritësve shqiptarë ishin udhëheqësit: Elez Isufi dhe Mersim Dema si komandantë të përgjithshëm. Ndërsa si udhëheqës më të ulët kishin qenë:Selman Alia, Alil Kaloshi, Haxhi Lani Kaloshi. Është biseduar edhe për ardhjen e Isa Boletinit në Dibër, por askush nuk din asgjë për të, fakt ky që flet se nuk ka ardhur fare. Lidhur me këtë posa shqiptarët kishin hërë në qytet, një pjesë kishte mbetur aty, ndërsa pjesa tjetër e ka vazhduar luftën kundër ushtrisë sonë.”8 Atë ditë kryengritësit shqiptarë të drejtuar nga Elez Isufi dhe prijësit tjerë popullor:Sefedin Pustina, Selman Alia, Haxhi Llani Kaloshi, Isuf Xhelili, Mersim Dema, Iljaz Hoxha, Haziz Lila, Elez Koçi, sheh Sula, Dan Cami etj, organizuan sulmin e mëtejshëm të ndarë në disa kolona si në drejtim të Strugës e Ohrit, të Mavrovës e Gostivarit. Dhe nga betejat e një pasnjëshme luftëtarët shqiptarë çliruan:Gostivarin, Tetovën, Strugën, Ohrin..., ndërsa forcat serbe u tërhoqën me shpejtësi duke lënë 1000 ushtarë të vrarë, 300 ushtarë u zunë rob si dhe u kapën 12 topa e materiale tjera të shumta lutarake.9<br /><br /><br /><br />Kryengritësit e Dibrës...<br /><br />Pas çlirimit të këtyre krahinave shqiptare, kryengritësit ngritën administratën në qytete e fshatra. Naçallniku N.Çirkoviq në raportin e tij, dërguar autoriteteve qeveritare në Beograd thekson, se:”Me të hyrë të kryengritësve në qytet(Dibër-Sh.B) beglerët e këtushëm menjëherë e formuan qeverinë:Sefejdin Pustina, Rizah Begu, dhe Sheh Latifi, ku për kryetar të asaj qeverie është zgjedhur:Sejfedin Pustina.” Z.Çirkoviq tregon edhe për mirësjelljen e kryengritësve shqiptarë ndaj ushtarëve serb, të plagosurve dhe të zënë robër. Ai shkruan:”Shqiptarët menjëherë e rregulluan telefonin në mes të Peshkopisë dhe Dibrës, e vëjnë në përdorim aparatin që nuk përdoret në ushtrinë tonë. Menjëherë e themeluan spitalin dhe filluan për t´i shëruar të plagosurit tanë(serbët). Shqiptarët ndaj të plagosurve dhe të zënëve robër janë sjellë me një korrektësi humane...”10, ndërkohë që krejtë ndryshe do të sillen ushtarët serbë me popullsinë e pambrojtur shqiptare, me gratë dhe fëmijët, që i therën me bajoneta dhe i dogjën të gjallë në zjarr!!<br /><br />Shtrirja e kryengritjes në krahinën e Lumës të Opojës dhe atë të Vërrinit<br /><br />Pas kthimit nga Vlora, Ramadan Zaskoci së bashku me Qazim Likën, Sali Spahiun, Hoxhë Mehmetin, Ramadan Çejkun, Bajram Gjanën, Osman Litën, Dervish Bajraktarin, Sulë Elezin e patriotë të tjerë, në fillim të shtatorit 1913 në një mbledhje të”Dheut”të mbajtur në Shtiqën 11 të Lumës, vendosën të mobilizojnë popullin e Lumës për luftë kundër pushtuesve serbë. Kuvende mobilizuese u mbajtën edhe në krahinat tjera shqiptare të pushtuara.<br /><br />Ndonëse kryengritja shqiptare nisi në Dibër..., në gjysmën e dytë të shtatorit 1913 ajo u shtri edhe në drejtim të Kalasë së Dodës për të vazhduar me shpejtësi në Lumë, në Gorë, Opojë-Vërri,deri në Prizren dhe në krahinën e Hasit, të Krasniqes e të Gashit deri në Gjakovë. Në këtë kohë kryengritësit shqiptarë kryesisht ishin përqëndruar dhe luftonin në fshatrat e Kalasë së Dodës, në Rrafshin e Lumës dhe në fshatrat e Gorës..., sepse forcat më të mëdha serbe pikërisht në këto vende ishin të dislokuara më së shumti. Ndërkaq sipas të dhënave nga dokumentet serbe, luftimet më të përgjakshme u zhvilluan në Vasije, pastaj në Kalis ku u asgjësuan disa reparte serbe. Prej këtu, mbeturinat e reparteve serbe u tërhoqën drejt Ujmishtit, ndërsa shumë ushtarë të regjimenteve X, XI e braktisën Lumën dhe u tërhoqën në drejtim të Vranishtit, kryeqendrës së atëhershme të Gorës.12 Pas një përleshjeje të furishme, kryengritësit lumjanë morën garnizonin serbë në Ujmisht dhe këtu, bëhet ndarja e tyre në dy krahë-kolona.<br /><br /></span></span></span></b><span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">-Krahu i djathtë, kolona e parë e përbërë nga malësorë të fshatrave të Lumës:Bushtricë, Kalis, Kala e Dodës, Radomirë, Çajë...nën udhëheqjen e Qazim Likës, Cen Dacit, Idriz Zholja, molla Tofikut etj, mori drejtimin: Buzmadhe-Topojanë-Gorë(Vra</span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><wbr></span></span></span></b><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">nisht)-Opojë-Vërri-Prizren</span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><wbr></span></span></span></b><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">.<br /><br />-Ndërkaq krahu i majtë, kolona e dytë nën udhëheqjen e Ramadan Zaskocit, Osman Litës, Ramadan Çejkut, Sali Spahisë, Mustafë bej Deshatit, Haxhi Nokës, Riza Matit e të tjerë, sulmuan forcat tjera të armikut në Bicaj, Nangë, Shtiqën, Gostil, kapin bregun e majtë të lumit”Luma” dhe përfundimisht ia mësynë Kullës së Lumës(ku takohen dy Drinat), si një qendër e rëndësishme e garnizonit ushtarak të armikut.13<br /><br />Sipas një lajmi të botuar në gazetën e kohës”Atdheu”, ”më 16 shtator 1913, kryengritësit e pushtojnë qytetin Luma(Kullën e Lumës). Një luftë e rreptë u bë afër atij qyteti. U morën masa të shpejta që t´i arrijnë e t´i përzënë shqiptarët”14. Pas marrjes së Kullë Lumës, kryengritësit lumjanë u vunë në ndjekje të forcave serbe, të cilat morën rrugën në drejtim të Zhurit për të përfunduar në Prizren, duke kaluar në tërthoren përgjatë Drinit të Bardhë.<br /><br /></span></span></span></b><span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">Derisa krahu i majtë(kolona e dytë)i kryengritësve, duke i ndjekur mbaturinat serbe mori nën kontroll të gjitha fshatrat e tërthorës Përbreg-Gjegjën-Bardhoc-Mo</span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><wbr></span></span></span></b><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;">rinë-Vërmicë-Zhur dhe ndaluan në fshatin Poslisht të Vërrinit, kryengritësit e krahut të djathtë të frontit-(kolona e parë), me luftime të përgjakshme përparuan me sukses drejt Buzmadhes, Topojanit, Novosejt, Shishtavecit dhe kapin Zapodin, Vranishtin, Restelicën, Dragashin e hyjnë në Opojë. Betejat më të përgjakshme u zhvilluan në shpatet lindore të Pikllimës(Koritnik), në rrethet e Breznes(pranë Hanit të Llapushnikut) e deri në Zhur e Billushë të Vërrinit. Në këto fushëbeteja, kryengritësve lumjanë iu bashkuan edhe qindra goranë, opojarë e vërrinas nën komandën e atdhetarit Nail Hyseni-Dani, si dhe një pjesë e luftëtarëve të krahut të majtë(kolonës së dytë) në krye me Ramadan Çejkun, Kadri Shahinin, Rasim Selmanin të cilët u ngjitën kodrës së Zbinecit... Në betejën e përgjakshme të zhvilluar te Hani i Lapushnikut u plagos rëndë Qazim Lika dhe”atë nga vija e luftës e tërhoqën tre goranë të Brodit dhe e dërguan në Spitalin e Selanikut për shërim. Ndërkohë që në krye të forcave kryengritëse të këtij krahu mbeti Nail Hyseni-Dani nga Rapça, i cili luftoi trimërisht kundër forcave serbe”.15<br /><br />Në luftimet e fund shtatorit dhe fillim tetorit 1913, në fushëbeteja ranë dëshmorë edhe 20 luftëtarë shqiptarë:Kadri Shahini, Mustafë Cuni, Bajram Maliqi, Tafuz Allaraj, Mehmet Shpata, Ramadan Allaraj, Sali Karanxha, Shaban Tahiqi, Qerim Krasniqi, Murat Murati, Dajlan Basha, Vehip Beqiri etj,16 ndërsa forcat e armikut patën mbi 30 ushtarë të vrarë dhe shumë të plagosur.17 Për këto luftime kanë shkruar edhe diplomatë të huaj. Kështu konsulli austro-hungarez njoftonte qeverinë e tij në Vjenë me tel. shifër nr.28, datë 29.09.1913 se ”shqiptarët nën udhëheqjen e Qazim Likës, pas luftimesh të gjata, i kanë thyer serbët në Kolesjan, Vasije e deri afër Bicajt... e sot kanë arritur në Prizren afërsisht 50 serbë të plagosur”.18 Pra, Kryengritësit shqiptarë në këto beteja pasi dolën trimfues, repartet e mbetura serbe duke u tërhequr për Prizren, ia mundësuan atyre që të përqëndrohen në vijën frontale: Vlashnje(ura e Vlashnjes) – Poslisht - Billushë-Hoqë e Qytetit – Jeshkovë – Lybeçevë – Lez - Sharr..., ashtu sikurse në vjeshtën e vitit 1912.<br /><br />Zgjerimi i kryengritjes në Malësinë e Gjakovës<br /><br />Kryengritja shqiptare në fund të shtatorit u zgjerua edhe në Malësi të Gjakovës dhe drejtues të saj ishin: Bajram Curri, Sali Hoxha, Isa Boletini, Hysni Curri, Bajram Daklani etj. Bajram Curri me krerët tjerë pasi kthehet nga Shkodra, duke e ndjerë gjendjen e mjerueshme të popullatës në Malësinë e Gjakovës, e cila nga represioni serbë kishte braktisur vatrat e tyre, bënë thirrje për të kapur armët kundër pushtuesve serbë.</span></span></span></b></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-28093418759521802442010-07-24T05:59:00.000-07:002010-07-24T06:01:09.508-07:00Dine Hoxha në krye të 13 mijë luftëtarëve përballë ushtrisë pushtuesve serbe<span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; color: rgb(51, 51, 51); "><div class="note_header" style="background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: rgb(247, 247, 247); border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; border-bottom-color: rgb(216, 223, 234); border-top-style: solid; border-top-width: 1px; border-top-color: rgb(59, 89, 152); padding-top: 4px; padding-right: 6px; padding-bottom: 5px; padding-left: 6px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; "><div class="note_title_share clearfix" style="display: block; zoom: 1; "><span class="Apple-style-span" style="line-height: 14px;"><span class="Apple-style-span" style="line-height: 15px; "><b><i><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></i></b></span></span></div></div><div class="note_content text_align_ltr direction_ltr clearfix" style="display: block; zoom: 1; direction: ltr; text-align: left; clear: both; margin-left: 6px; padding-top: 10px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; word-wrap: break-word; width: 460px; "><div style="clear: none; line-height: 14px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 10px; padding-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Dine Hoxha në krye të 13 mijë luftëtarëve përballë ushtrisë pushtuesve serbe<br />Alegoria e hollë dhe brilante e Dine Hoxhës, ka bërë të mundur që mbreti Zog t'i shpëtojë për mrekulli atentatit në Vjenë... Dhe konkretisht, ja si ka ndodhur, treguar nga goja e Isuf<br /><br /><br /><br />Dine Hoxha Nr. 2<br /><br />Atentati ndaj Mbretit në Vjenë<br /><br />Si e shpëtoi Zogun, Dine Hoxha<br /><br />Alegoria e hollë dhe brilante e Dine Hoxhës, ka bërë të mundur që mbreti Zog t'i shpëtojë për mrekulli atentatit në Vjenë... Dhe konkretisht, ja si ka ndodhur, treguar nga goja e Isuf Peçit, shofer i Ahmet Zogut. Në shtëpinë e Dine Hoxhës vjen Konsulli jugosllav, pikërisht në periudhën kur Zogu ndodhej në Vjenë për konsultë mjekësore. Me buzë në gaz, i huaji pyeti Dine Hoxhën: - Pas Zogut, kush do të jetë Mbret në Shqipëri? E Dine Hoxha, tepër i zgjuar, duke kuptuar gjithçka, flakë për flakë përgjigjet: - Pas Zogut, në Shqipëri nuk ka Mbret. Duke u ndarë ftohtë me Konsullin jugosllav, drejt Vjenës, Dine Hoxha nisi këtë telegram: "Ahmet Bej Zogut, Hotel "Imperial", Vjenë: "Paria e këtushme ka vendosur me therë kaun e madh. Mos i leni ta therin. Me shnet, Dine Hoxha!".<br /><br />(Arkiva. Kujtime të Isuf Peçit, shofer i Ahmet Zogut)<br /><br />"Letër. Fort i dashtuni, zotni Jashar Erebara! Po ju pyes për shëndetin e zotnisë tuej. Ka dashtë Allahu edhe na jemi mirë. Për sa më shkruejshi, ju faleminderit. Prefektura nuk interesohet për çështjen tonë. Ato rrogat i marrin rregullisht. Ne nuk jemi mësue me kotakçillëqe e për këtë kemi vendosë me dhanë dorëheqjen. Këtu kishte çrregullime të mëdha, në çdo pikëpamje. Prefekti ju thoshte katundarëve që martohuni pa kryer formalitetet ligjore. Veçanërisht ju lutemi, së bashku me zotin Dine Hoxha, që të keni mirësinë me ba mundimin deri në Ministrinë e Punëve Botnore me kërkue rezultatin që është dhënë për punëtorët (mjeshtrit) që kanë përgadit urën e Muhurrit, e cila është shumë e nevojshme për këto katunde.<br /><br />Keni ba një sevap shumë të madh në plotësimin e kësaj çështje.<br /><br />Zoti Dine Hoxha ju komunikon të falat e tij. Me nderime, Hashim Harkani.<br /><br /><br /><br /></span></span></b></span><span><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">--------------------------</span></span></b></span></span><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><wbr></span></span></b></span><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><span><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">--------------------------</span></span></b></span></span><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><wbr></span></span></b></span><span class="word_break" style="display: block; float: left; margin-left: -10px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; "></span><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">---------------<br /><br /><br />Ekskluzive/ Pjesa e dytë e studimit të Halil Ramës e Shaqir Skarës për patriotin Dine Hoxha, i cilësuar si "Filozofi popullor i Ahmet Zogut", jepen fragmente të jetës e aktivitetit të gjërë të këtij atdhetari, i lënë në harresë gjatë viteve të diktaturës jo vetëm se vinte nga një familje e njohur bajraktare, por se shërbeu për shumë vite si këshilltar në Oborrin e Mbretit.<br /><br /><br /><br /><br />(Vijon nga numri i kaluar)<br /><br />Arkivat dhe dëshmitë tregojnë se këshillat e Dine Hoxhës për Zogun, kurdoherë kanë qenë të sakta dhe në të mirë të punëve. Ndërsa qëndresa e njohur e Hoxhës bashkë me patriotë të tjerë dibranë e më gjërë, ishte një nga faktorët e rëndësishëm për mbrojtjen e trojeve nga ushtria pushtuese serbe.<br /><br />Miqësia me Elez Isufin<br /><br />...Pas pak, Haliti kërkoi leje me dalë. Rrugës, Tafë Kaziu i tha Halitit:<br /><br />- Na preu Elezi.- Dine Hoxha, që deri në këto momente veçse kishte heshtur, ia ktheu: - Mos u tremb, or Tafë Kaziu! Qitja fishekët pushkës, se Elez Isufi nuk ka pre ndonjë mik brenda.<br /><br />Takimi me Elez Isufin, për Dine Hoxhën, është mëse i nevojshëm. Kjo qe krisja e majorit muhurrak me Esat Pashën. Divorcin përfundimisht do ta bënte para 13 qershorit 1920, kohë kur u vra Esat Pashë Toptani. Ishte koha kur krerët e Dibrës po përgatiteshin për kryengritjen e përgjithshme, e zgjuarsia, urtia e trimëria e Dine Hoxhës kërkohej me patjetër.<br /><br />"Kohë e humbur për mua ajo që kam qëndruar larg Elez Isufit",- u thoshte Dineja shpesh fshatarëve të tij. Është trim dhe atdhetar, dhe askush nuk është i humbur kur rreshtohet në të njëjtën llogore me të. Kjo periudhë përkon dhe me miqësinë e re që lidhi Dine Hoxha me Elez Isufin.<br /><br />Qeveria e dalë nga Kongresi i Lushnjës brenda një kohe shumë të shkurtër, kishte arritur rezultate të mëdha në përpjekjet për bashkimin kombëtar dhe administrimin e vendit. (Arkiva, "Lufta e Dibrës 1920" – B.Xhafa, faqe 46-47, 126)<br /><br />Kryengritja e 1920-ës, Dine Hoxha në ballë<br /><br />"Jo 13 000 veta, por edhe 13 milionë ushtarë po të keni, ne e kemi da mendjen me ba pushkë, se me duar në brez nuk do të rrimë!",- qe vendosmëria dibrane përballë pushtuesit, në gojën e Dine Hoxhës.<br /><br />"Në korrik 1920, kur ishte duke vazhduar lufta e Vlorës, nënkolonel Ramiz Dibra, senatori i Dibrës, Ramiz Daci dhe Jashar Erebara shkojnë nga Tirana në Dibër. Bëhej një mbledhje në katundin Arras, ku morën pjesë të gjithë krerët e arratisur e jo të arratisur: Ramiz Dibra, Elez Isufi, Dine e Izet Maqellara, Ramiz Daci, Shaqir e Dine Dema, Dine Hoxha, Selim Noka, Murat Kaloshi, Dervish Lusha, etj., në të cilën bisedohet çështja e një aksioni kundër Jugosllavisë, pa u këshilluar me Qeverinë.<br /><br />Qëllimi i këtij aksioni, ishte të detyrohej Jugosllavia të tërhiqej në kufijtë e 1913 dhe, përveç kësaj, të lirohej edhe Dibra thjesht shqiptare, përndryshe dibranët do të luftonin për këtë qëllim, njëlloj siç luftonin vlonjatët për Vlorën, mbasi për Dibrën nuk mendonte as Qeveria, as edhe viset e tjera të Shqipërisë. U bisedua mbi koordinimin e forcave në një shtab të përbashkët dhe u caktua Elez Isufi si Komandant i Përgjithshëm. U vendos data e kryengritjes dhe u caktuan sektorët e vendosjes së forcave. Dine Hoxha lajmëroi komandantin jugosllav që ta lironte Dibrën shqiptare, por ai iu përgjigj: "Kjo i është lënë Jugosllavisë dhe nuk e lirojmë. Në rast se sulmoni, dijeni mirë se do t'ju presim me armë. Ushtria ime përbëhet prej 13000 vetave". "Jo 13 000 veta, por edhe 13 milionë ushtarë po të keni, ne e kemi da mendjen me ba pushkë, se me duar në brez nuk do të rrimë!".<br /><br />Përgjigjja flakë për flakë e Dine Hoxhës e hutoi për një çast komandantin jugosllav. "Më 18:20, në mëngjes, filloi kryengritja në Lugjapravë-Shumbat prej Sufë Xhelilit: tek Ura e Lushës, prej Dervish Lushës e Murat Kaloshit; në Cap të Brezhdanit, prej Dine Hoxhës; në Grykë të Vogël, prej Demajve e Dan Camit".<br /><br />Ultimatumi për gjeneralin serb<br /><br />Vetëm dy ditë na ndanin nga data 15 Gusht 1920, kur tek vendi i quajtur Ferra e Pashës u mbajt Kuvendi i Arrasit, një kuvend i madh burrash që nuk ishte mbajtur herë tjetër.<br /><br />Në të nuk merrte pjesë vetëm paria e Dibrës, por dhe 700-800 burra të tjerë.<br /><br />Banorët e zonës, kuvende të tilla kishin dëgjuar vetëm në legjenda.<br /><br />Në Kuvend merrnin pjesë burrat e Dibrës ("Tigrat" e Dibrës - i quajti E.Durham): Ramiz Bej Dibra, Dine Bej Maqellara, Izet Bej Maqellara (bejlerët e Maqellarës), Ramiz Daci, Jashar Erebara, Ismail Strazimiri, Dine Hoxha (Hajredin Aga-Muhurri), Selman Alia (Fushë Alie), Selë Bajraktari (Arras), Selim Noka, Haxhi Noka (Grykë Nokë), Murat Kaloshi, Avdi Kaloshi, Sali e Selim Kaloshi (Sinë), Dan Cami, Selman e Hakik Mena (Bajraktari i Lurës), Llan Destani (Lukan), Kurt e Dik Spata (Grykë Nokë), Ali Tahiri (Pira-Muhurr) e shumë burra të tjerë me zë nga të gjitha trevat e Dibrës. Kishte përfaqësues nga Daci i Kalisit e Lita i Ploshtanit, por dhe nga paria e Matit. Kuvendi bashkoi malësorët luftëtarë dhe i dërgoi mesazhin gjeneralit serb. "Do të lini kokën në trojet tona!". ("Ballafaqime Politike", faqe 159 – S.Vllamasi)<br /><br />Erdhi përballja e armatosur. Sipas burimeve serbe, numri i përgjithshëm i kryengritësve shqiptarë që kryen mësymjen mbi trupat jugosllave e mercenare më 13-15 gusht 1920, arrinte në 4000 vetë dhe ishin nën komandën e Ramiz Beut, Elez Isufit, Dine Hoxhës dhe Dine Beut (Maqellarë), kurse fshatarët vendas, të cilët ngriheshin në kryengritje me afrimin e kolonave kryengritëse, komandoheshin nga paria e tyre: Murat Kaloshi, Selim Noka, Musatafa Kurtishi, Serdar Feta Beu, etj. (AM, Skopje, Pov.br.730, 24.08.1920, Debar).<br /><br />Këshilltari më i afërt i mbretit Zogu I<br /><br />"Duhet secili nga ne me e vendos një gur në themelet e këtij shteti, se nesër brezat që do të vijnë, do të na urojnë. Ndryshe, mallkimi i tyre, edhe pse kemi vdekur, do të bjerë mbi ne",- i thoshte shpesh Dine Hoxha, parisë së Dibrës. Pas vitit 1920, gjendja politike në Shqipëri ishte disi e turbullt. Paritë e vendit dhe familjet e mëdha nuk vendosnin dot se nga të qëndronin.<br /><br />Në dhjetor të vitit 1924 vritet Elez Isufi, një figurë shumë e njohur në Dibër dhe në gjithë Shqipërinë. Për Dibrën dhe dibranët, kjo ishte një humbje e madhe. Dine Hoxha do të shprehej: "Mos më vini re në qoftë se do të përlotem! E kisha më tepër se mik". (Arkiva e Muzeut Dibër).<br /><br />Në këtë kohë, Ahmet Zogu ishte bërë faktor politik, ndërsa dibrani i urtë dhe i zgjuar Dine Hoxha i kishte ndjekur hap pas hapi lëvizjet e tij. Si përfundim, i dha besën e dibranit për të mos e "tradhtuar", veçse ditën kur do të mbyllte sytë njëherë e përgjithmonë. Për Ahmet Zogun, Major Dine Hoxha nuk ishte vetëm një ushtarak rezervë me përvojë, por dhe një këshilltar tepër i besuar.<br /><br />Në vitin 1928, Shqipëria u shpall Monarki dhe Ahmet Zogu, Mbret i shqiptarëve. Ky nuk ishte vendim i një pjese të Parlamentit të atëhershëm, por dhe një miratim i shumë prej parive të vendit.<br /><br />Paria e Dibrës e përkrahu pothuajse unanimisht vendimin e Parlamentit. Dine Hoxha mundohej tashmë të bindte edhe të lëkundurit në Dibër, se vetëm monarkia dhe Ahmet Zogu si monark mund ta bëjnë Shqipërinë shtet. Deri më tani, shqiptarët kishin vuajtur të kishin shtetin e tyre. Lidhjet e vjetra të tij me Ahmet Zogun u forcuan edhe më shumë.<br /><br />Fjalëpeshë në Oborrin e Mbretit<br /><br />Kështu, profesorit popullor të urtë e të zgjuar iu hap rruga për në Tiranë. Dine Hoxha do të ishte i pranishëm edhe në takimet e ngushta, edhe në drekat e darkat ceremoniale që shtronte Ahmet Zogu. Këshillat e tij, kishin vlerë të padiskutueshme në Pallatin Mbretëror. Falë zgjuarsisë, urtisë dhe alegorisë dibrane të përdorur me mjaft delikatesë, ai qe i aftë të përballonte situata të ndërlikuara, të zgjidhte konflikte dhe të parandalonte gjakderdhje. Këto veti dhe mjaft të tjera si këto e justifikonin besimin që kishte Ahmet Zogu për Dine Hoxhën...<br /><br />"Ahmet Zogu e ka da mendjen me e ba Shqipninë shtet e ne shqiptarëve me na afrue sa ma shumë me Perëndimin. Ky është taman burrë kombi. Duhet secili nga ne me e vendos një gur në themelet e këtij shteti, se nesër brezat që do të vijnë, do të na urojnë. Ndryshe, mallkimi i tyre, edhe pse kemi vdekur, do të bjerë mbi ne",- i thoshte shpesh Dine Hoxha parisë së Dibrës.<br /><br />Vendosmëria për të qëndruar krah Zogut dhe për t'u bërë një përkrahës kryesor i tij, ishte e lartë. Kjo dukej dhe nga puna bindëse që Dine Hoxha kishte bërë jo vetëm në Muhurr e Katër Grykët, por në gjithë zonën e Dibrës. Dashamirësit dhe mbështetësit e Monarkisë tashmë në Dibër ishin shtuar dhe të gjithë ishin të bindur se vetëm me Ahmet Zogun në Fronin Mbretëror, Dibra dhe dibranët mund të shikonin më tepër se dritarja e shtëpisë së tyre.<br /><br />Shtypi i kohës, për rolin Dines në Oborrin Mbretëror<br /><br />Në qoftë se gjatë regjimit të Ahmet Zogut, mjaft nga gazetat e pavarura shkruanin për njerëzit që i qëndronin pranë si "dallkaukët e kombit", "sahanlëpirësit", "servilët", "mjeranët e politikës", Dine Hoxhën nuk mundën ta etiketojnë si të tillë. Shumë nga faqet e shtypit të kohës, shkruanin me shumë rezerva për të. Vlerësimet ishin nga më të ndryshmet, si: "Dibrani mendjendritur", "Sokrati pa shkollë", "Mbreti këshillohet nga plaku i zgjuar i Dibrës", etj. Debati që në atë kohë Dine Hoxha bëri me Kontin Çiano, la mbresa jo vetëm tek të pranishmit, por zgjoi kureshtjen edhe tek të huajt. Njëlloj si atëherë, më 14 Gusht 1920, me Gjeneralin serb. Në një darkë që kishte shtruar për nder të tij, Ahmet Zogu pyeti:<br /><br />- Or Dine, ne kemi luftue bashkë tek Shkalla e Deshëve. Unë të kam dashtë dhe ti më ke falur një nga trimat e t'u më të mirë që ke patur. A do të më thuesh në sytë e nanës teme, si burrat: A ke mendue ndonjëherë të më zash vendin?! - Po,- tha Dineja, - unë kam mendue për ty. Në qoftë se do të të shkulnin nga Tirana, unë do të merresha me shtëpinë time, do të bëhesha zot i shtëpisë time dhe do të merresha me qetë.<br /><br />E ëma e Zogut u zemërua shumë dhe i foli ashpër të birit:<br /><br />- Bir, shtizat nuk mund t'i fusin të tjerët! Dine Hoxha shpon malin dhe jo thasët. Dine Hoxha është ushtar i Shqipërisë, në vijë të parë, sa herë që të shkelë hasmi në trojet tona dhe është mbret i mbretërve, dhe rrin mbret në kullën e tij… - E dëgjon! - i tha Dineja Zogut. Mbretërit që tremben, nuk flenë rehat se mos iu marrin fronin, vdesin para kohe. Unë dëshiroj të rrosh. Dine Hoxha e Murat Kaloshi, kurrë nuk do të ta marrin fronin ty, por do ta forcojnë atë. Ahmet Zogu kishte idenë se Dine Hoxha e Murat Kaloshi shkonin keq me njëri-tjetrin dhe kur dëgjoi se Dine Hoxha e Murat Kaloshi ishin një "pendë qe" që mund të hapnin hulli edhe në shkëmb, u ngrit në këmbë e thirri me të madhe: - "Hej, bre, Dine, si nuk ma mësuet gjuhën e Nantë Maleve të Dibrës!".<br /><br />- Gjuhën e Nëntë Maleve tona e ka dijtë baba yt dhe Hoxha i Stambollit, tek i cili falej vetë Sulltani, - u përgjigj Dineja. Më pas, filozofi popullor dibran i tha Mbretit:<br /><br />- Më vjen keq, Madhëri, se më duket se nuk e din nga je.<br /><br />Ti je nga kulla e Gjon Zogut, që e ka vendin midis Muhurrit e Sinjës, që edhe sot quhet Kulla e Zogut. Është vetë Skënderbeu që solli të parët e tu si sundimtarë të Matit, që të mbrohej Shkalla e Deshëve kur Dibra të binte në dorë të pushtuesit serb, që nuk ra kurrë. Dibra të pru Mbret dhe nuk e di se cilët bajloza do të vijnë ta marrin fronin që të kemi dhëne ne. Në qofsha gjallë, do vritem ballë për ballë me bajlozat.<br /><br />- Dëgjo, or bir! - ndërhyri e ëma e Mbretit.- Qofsha a mos qofsha unë, Dibra nuk ka me e dorzue kurrë Shqipërinë. Dibra ka për derë Dine Hoxhën…<br /><br /><br /><br />E vetmja pakënaqësi ndaj mbretit<br /><br />Në kohën kur Ahmet Zogu do të martohej me Geraldinën, ai pyeti shumë vetë nga këshilltarët e tij.<br /><br />Pyeti edhe Dine Hoxhën.<br /><br />- Si thua ti, Dine, a ta marr për grua Princeshën hungareze?<br /><br />Dineja nuk bëri zë.<br /><br />E pyeti përsëri.<br /><br />Dineja, më në fund, foli:<br /><br />- Merre, or mbret, merre Geraldinën, por me atë ti do të lindësh një djalë dhe djali, kur të rritet, do të kërkojë dajat e vet! Merre, or Mbret! Dine Hoxha e paska të vështirë me të këshillue sot...<br /><br /><br />Som.....<br /><br />U vendos data e kryengritjes dhe u caktuan sektorët e vendosjes së forcave. Dine Hoxha lajmëroi komandantin jugosllav që ta lironte Dibrën shqiptare, por ai iu përgjigj: "Kjo i është lënë Jugosllavisë dhe nuk e lirojmë. Në rast se sulmoni, dijeni mirë se do t'ju presim me armë. Ushtria ime përbëhet prej 13000 vetave". "Jo 13 000 veta, por edhe 13 milionë ushtarë po të keni, ne e kemi da mendjen me ba pushkë, se me duar në brez nuk do të rrimë!".<br /><br />"Duhet secili nga ne me e vendos një gur në themelet e këtij shteti, se nesër brezat që do të vijnë, do të na urojnë. Ndryshe, mallkimi i tyre, edhe pse kemi vdekur, do të bjerë mbi ne",- i thoshte shpesh Dine Hoxha, parisë së Dibrës. Pas vitit 1920, gjendja politike në Shqipëri ishte disi e turbullt. Paritë e vendit dhe familjet e mëdha nuk vendosnin dot se nga të qëndronin.</span></span></b></span></div></div></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-30681961232643374442010-07-24T05:50:00.000-07:002010-07-24T05:58:34.996-07:00SHQIPTARET ORTODOKS<span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; color: rgb(51, 51, 51); line-height: 14px; "><i><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;"><div><span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; color: rgb(51, 51, 51); line-height: 14px; "><i><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;"><br /></span></span></i></span></div>Ku janë shqiptarët ortodoksë të Maqedonisë?<br />Nga prof.dr. </span></span></i><i><span class="Apple-style-span" style="font-size: large; "><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;">Uran Asllani </span></span></i></span><div><span class="Apple-style-span" style="color: rgb(51, 51, 51); line-height: 14px; "><i><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;"><span class="Apple-style-span" style="color: rgb(51, 51, 51); font-style: normal; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: large;"><br />Deri në shpalljen e Pavarësisë Kombëtare, trevat të banuara me shqiptarë ishin brenda juridiksionit të katër vilajeteve. Ato ishin: Vilajeti i Kosovës me katër sanxhakë (prefektura), Prishtina; Jenipazari, Shkupi dhe Peja, që banoheshin dhe banohen nga shqiptarë të besimit mysliman dhe katolik; Vilajeti i Manastirit me katër sanxhakë: Manastirin, Dibrën, Korçën dhe Kolonjën, që banohej dhe banohet nga shqiptarë të besimit mysliman e ortodoks; Vilajeti i Shkodrës me dy sanxhakë, atë Shkodrës dhe atë të Durrësit, që banohej dhe banohet nga shqiptarë të besimit mysliman, katolikë dhe pakicë ortodokse dhe së fundi Vilajeti i Janinës, me pesë sanxhakë: Janina; Gjirokastër; Berati, Leskoviku; Preveza, që banohej nga myslimanë dhe ortodoksë shqiptarë.<br /><br />Lidhur me objektin e shkrimit do të përqendrohemi në përbërjen demografike të Vilajetit të Manastirit. Në këtë vilajet bënin pjesë dy sanxhakët, ai i Korçës dhe ai i Kolonjës, përbërjen demografike të popullsinë të këtyre prefekturave, ne shqiptarët e Shqipërisë i njohim mirë, ajo është myslimane dhe ortodokse.<br /><br />Përbërja e popullsisë shqiptare të dy sanxhakëve të tjerë është ende e panjohur dhe veçanërisht në atë sanxhak që gjendet në kufirin administrativ-shtetëror, në sanxhakun (prefekturën) e Dibrës.<br /><br />Asokohe sanxhaku i Dibrës përfshinte pesë kaza, të cilat ishin: Dibra e epërme; Dibra e poshtme; Reka; Elbasani dhe Mati. Dihet se në Elbasan ka myslimanë dhe ortodoksë dhe se në Mat ka vetëm myslimanë, por deri tani nuk kemi ditur se edhe në sanxhakun e Dibrës paska pasur, përveç myslimanëve dhe ortodoksë shqiptarë.<br /><br />Këtë fakt, personalisht, e kam marrë vesh nga hulumtimet që kam kryer në shtypin e hershëm të Rilindjes Kombëtare, me rastin e kërkimeve për jetën dhe veprimtarinë e Kristo Luarasit në Bullgari e Rumani.<br /><br />Në sanxhakun e Dibrës, përveç Elbasanit dhe Matit janë të përfshira edhe kazatë e Dibrës së Sipërme, Dibrës së Poshtme si edhe kazaja e Rekës.<br /><br />Sipas kësaj ndarje administrative fshatrat shqipfolëse të Rekës,përfshiheshin në kazanë e Rekës. Është interesant fakti që ky sanxhak nuk asnjë nahije (qyteza) në ndryshim me sanxhakët e tjerë tek të cilët numri i tyre arrin deri në 19, siç është rasti i sanxhakut të Shkodrës.<br /><br />Siç duket atëherë, sikurse edhe sot aktualisht në ish-sanxhakun e Dibrës, në pjesën lindore brenda kufirit maqedonas, nuk ka ndonjë qendër të madhe banimi, por vetëm fshatra. Pothuaj që të gjithë këto fshatra janë të vendosura në shpatet e malit Korab dhe të maleve lidhur me të,si malet e Kabashit (2395 m), e Bradasit (2168m), të Lerit (2197m), Ostricës (1717m) dhe të malit Kus-Babait ( 2200m).<br /><br />Nga këto shpate malesh të larta rrjedhin përrenj e lumenj të vegjël, që janë të gjitha degë të Lumit të Mavrovkës, si lumenjtë e Bukovinit, Radikës dhe ai që kalon pranë fshatit Nanushaj. Një pjesë tjetër janë degë të vetë Lumit Vardar siç janë lumenjtë: e Ellovjakës, të Rabçishkës dhe ai i Masdaçës.<br /><br />Të gjithë fshatrat shqipfolëse të besimit ortodoks kanë qenë të vendosur brenda kësaj zone pothuaj që të gjithë pranë lumenjve dhe përrenjve e deri buzë Liqenit të Mavrovës. Shqiptarët ortodoksë të Rekës i kanë dhënë Rilindjes Kombëtare figura të rëndësishme, të cilët kanë lënë gjurmë me veprimtarinë e tyre.<br /><br />Më aktivi me një biografi interesante ka qenë: Josif Jovan Bagëri, që kishte lindur në Nistrovë të Rekës, në vitin 1870, në një familje e shquar për atdhedashurinë e saj. Gjyshi Nikolla dhe babai i Josifit, Jovani kishin marrë pjesë aktive me armë në dorë në betejat e Lidhjes së Prizrenit.<br /><br />Kushtet e vështira ekonomike dhe varfëria e familjes, e detyruan familjen Bagëri që në vitin 1885, të zhvendosej në Sofie. Atje Josifi i vogël filloi jetën e punës, si këpucar dhe vetarësimimin e tij, me ndihmën e atdhetarëve të shkolluar si Dhimitër Mole, Adham Shkaba, Pandeli Cilit etj.<br /><br />Në vitin 1894, fill mbas Spiro Gajos edhe Josif Bagëri shkoi në Stamboll të takohej me vëllezerit Frashëri. Ai solli prej andej shumë libra, broshura e gazeta në gjuhën shqipe, të cilat i shpërndan falas.<br /><br />Pikërisht në këto vite zë fill veprimtaria atdhetare e Josif Bagerit. Gazeta e Josif Bagërit qysh në fillimin e saj paraqiti synimin për të ngjallur dashurinë për atdhe e për popullin e vuajtur.<br /><br />Gazeta ndahej falas në të gjithë kolonitë shqiptare në Bullgari e Rumani, madje deri në Egjipt. Ajo shpesh ishte ndaluar dhe konfiskuar nga qeveritarët osmanë, të cilët e konsideronin atë si “shumë të rrezikshme”, megjithatë ajo vazhdoi të botohej deri në tetor të vitit 1911.<br /><br />Atdhetari i dytë, i shquar, që njihet me nofkën “Rekasi”, ka qenë Llazar A. Siljani. Ai kishte lindur në Dibër të madhe, më 1878, në një familje me prejardhje nga Krakornica. Kryesia e shoqërisë në vitin 1902 e ngarkoi Ll.Siljanin të përkthente nga shqipja në gjuhën bullgare veprën madhore te Sami H.Frashërit, “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet” të cilën ai e përfundoi dhe e botoi shumë shpejt.<br /><br />Llazar Siljani deri në fund të jetës së tij, ashtu si edhe prof. Perikli Cili, punoi dhe përgatiti pa përtuar studime për historinë e popullit të tij.<br /><br />Si këta atdhetarë, por jo kaq të shquar, gjatë Rilindjes Kombëtare, në fshatrat e Rekës së Epërme, ka pasur me dhjetëra. Ata për qindra vite gjatë pushtimit osman dhe me qindra vite presion shpirtëror me dhunë nga Patrikana greke e Stambollit, mbeten shqiptarë të vërtetë. Po sot, në ditët tona çka ndodhur dhe po ndodh me këta shqiptarë ? Ku janë ata ?<br /><br />Me sa njohim historinë politike të viteve të fundit të shqiptarëve të Maqedonisë, nuk kemi dëgjuar ose parë në veprimtarët shqiptarë emrin e ndonjë shqiptari ortodoks.<br /><br /><br />Ku janë vallë ata? Pse kanë harruar që janë shqiptarë?<br /><br />Ndër këtë përshtypje të keqe, u habita kur u ndesha me punimet etnografike, folklorike të studiuesve shqiptare të ish-Jugosllavisë: Anton Berishës; Isak Kasumit, Shefqet Pllanës, Fadil Sulejmanit, Shpesa Tudës dhe në dekadën e fundit Edipe Selimi-Osmanit.<br /><br />Ata qysh në vitet e dhunës sllave, në 1955 e më pas në vitet 1976, 1978, 1982, 1988 e deri në 1997 tregojnë për ekzistencën e zakoneve, traditës, folklorit shqiptar në të gjithë fshatrat e Rekës së Epërme. Këto tradita e zakone janë të njëllojta jo me ato sllavomaqedone, por me ato shqiptare që aktualisht ndeshen në fshatrat shqiptare duke filluar nga Kosova myslimane e katolike, nëpër të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë, si në fshatrat katolike, po ashtu edhe në ato ortodokse, madje në shumë raste dhe në ato myslimane.<br /><br />Edipe Selimi –Osmani tregon se: “nata e Buzmit” që kremtohet nëpër tërë trevat aktuale shqiptare, në Rekën e Epërme, si një rit ritual popullor, kryhet në 6 janar dhe quhet “benik”. Sipas këtij riti një dru ahu i prerë posaçërisht në pyll digjet ceremonialisht duke i vënë sipër oxhakut një plor, për të “mënjanuar” dëmtimin e farës së grurit nga ngricat.<br /><br />Këto fshatra si edhe ato të Shqipërisë, myslimane apo të krishtere festojnë Shën Dhimitrin, në 24-26 tetor, madje ky i shenjtë na ishte shenjtori mbrojtës i fshatrave Nistrovë dhe Voklovia, ndërsa Shën Eremia, si edhe në Shqipëri, festohej në 14 maj, duke bekuar farët bishtajore dhe duke bërë zhurmë të madhe për të trembeshin dhe larguar urithet dhe gjarpërinjtë.<br /><br />Në këto fshatra, sipas E. Selimi-Osmanit, ashtu si edhe në fshatrat e Shqipërisë veriore dhe jugore, në 4 dhjetor, festohet Shën Barbara, ndërsa më 9 dhjetor, në Kiçnicë kremtohet Shën Gjergji i dimrit dhe më 23 prill Shën Gjergji i zakontë.<br /><br />Ajo autore nënvizon faktin se në fshatin Bibaj kremtohet dita e Shën Marisë së dimrit, ndërsa në fshatin Sencë, më 21 shtator festohet Shën Maria e vogël, të njëllojta me kremtimet që bëhen në Shqipëri në ditën e “paraqitjen e Virgjëreshës.<br /><br />Të tilla festa zakonore apo fetare që kremtohen në Rekën e Epërme ka dhe shumë të tjera , si p.sh. Shën Mëhillin e të tjerë, që kremtohen njëlloj, duke filluar nga Kalabria, Shqipëria dhe Kosova, ne viset ku banojnë shqiptarë.<br /><br />Siç shihet kjo krahinë i ka ruajtur me fanatizëm të gjitha ritet , traditën, folklorin e zakonet shqiptare. Ndaj është e pa shpjegueshme fakti që nga këta shqiptarë nuk shohim në radhët e partive politike shqiptare në Maqedoni.<br /><br />E kanë “ harruar” vallë që janë shqiptarë? Ndofta edhe nga neglizhenca e të dy palëve ose dhe më keq nga indiferentizmi reciprok. Natyrisht kjo dukuri është për të ardhur shumë keq.</span></span></b></span></span></i></span></div>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-71426624739505445002010-07-24T05:44:00.000-07:002010-07-24T05:49:18.366-07:00Me fole dibranisht nga -Agron Tufa<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAod0_Q7pFbKSN9vPBh7oN2CylcKsDz4Kw9ETfTlc1DRxeXRlhQ82RMjpDdJaKrkuik6gw0_WoA5-zOgqnXIk4-ofTW6c9e_1NvuGJ-uMwA706xteK4-JBqULjiW6H67xIhwncwbpp1urM/s1600/Tufa-Agron-210x300.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 210px; height: 300px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAod0_Q7pFbKSN9vPBh7oN2CylcKsDz4Kw9ETfTlc1DRxeXRlhQ82RMjpDdJaKrkuik6gw0_WoA5-zOgqnXIk4-ofTW6c9e_1NvuGJ-uMwA706xteK4-JBqULjiW6H67xIhwncwbpp1urM/s320/Tufa-Agron-210x300.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497453998483418242" /></a><br /><span class="Apple-style-span" style=" color: rgb(51, 51, 51); line-height: 14px; font-family:'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif;font-size:11px;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: normal; line-height: 18px; font-family:Arial, Tahoma, Verdana;font-size:12px;"><p style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 15px; padding-left: 0px; "><strong><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;"><i>Biografi</i></span></strong></p><p style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 15px; padding-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="color:#999999;"><i>Agron Tufa lindi në 1 prill 1967 në Dibër. Studioi në Fakultetin Filologjik të Tiranës e më pas në Institutin Gorki në Moskë </i></span><b><i><span class="Apple-style-span" style="color:#C0C0C0;">(1994 -1999). Pas diplomimit atje, ndoqi edhe programin e masterit për filozofi arti në Institutin e Kulturave Europiane IEK (1999 – 2001). Është profesor i Letërsisë së huaj të shekullit XX në Fakultetin Filologjik të Tiranës. Mban titullin doktor i Shkencave Filologjike. Krijimtaria e tij, është nderuar me çmime të rëndësishme kombëtare e ndërkombëtare dhe është përkthyer në disa gjuhë të botës.</span></i></b></p><p style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 15px; padding-left: 0px; "><strong><i><span class="Apple-style-span" style="color:#C0C0C0;">Botime të autorit</span></i></strong></p><p style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 15px; padding-left: 0px; "><b><i><span class="Apple-style-span" style="color:#C0C0C0;">“Aty te portat Skee”, poezi, Onufri, 1996. “Dueli”, roman, “Ora”, 2002, (ribotim “Fjala”, 2007). “Rrethinat e Atlantidës”, poezi, Aleph 2002. “Fabula Rasa”, roman, Ideart 2004. “Janusi qindfytyrësh”, ese, Pro-Kultura, Tetovë, 2004.<br />“La Prueba della tierra”, poezi, bashkautor, Maremoto, Spanjë 2005. “Mërkuna e Zezë”, roman, Toena 2005 (ribotim, Toena 2009). “Avangardë engjëjsh”, poezi, Ideart 2005. “Fryma mbi ujëra”, poezi, “Fjala” 2007. “Nove poesie” – “La stanza del poeta”, Formia, Itali 2008. “Dibra me sytë e të huajve”, MB botime, Tiranë 2008.<br />“Letërsia dhe procesi letrar në shekullin XX”, vol I, II, SHBLU, 2008-’09. “Thembra e Akcilit”, miniatura, Zambak, Tiranë 2009. “Tenxherja”, roman, Toena, Tiranë 2009.</span></i></b></p></span>Më folë dibranisht nuk don të thotë medoemos të flasësh në dialektin e Dibrës (nga është vetë autori); dibranishtja si gojëfolje e nëndialektit gegë, me arealet e saj, sugjeron vetëm efekte ekzotike gjuhësore dhe të tilla i gjen në çdo krahinë shqiptare, sa më në thellësi të shtyhesh. Përfytyroni një nga figurat më qendrore të mitit tonë kombëtar, nipin e Palit, birin e Gjon Kastriotit, Gjergj Kastriot – Skëndërbeun nga Sina-Kastrioti i Dibrës, duke folur dibranishten e shekullit XV... Mjafton kjo për të rrëzuar përceptimet ksenofobike ndaj gojëfoljeve dialektore të botës shqiptare, si paragjykime mendjelehta të lindura shumë vonë, pas ujdisjes së gjuhës standarde.<br /><br />Me folë dibranisht, unë nënkuptoj një cilësi ligjërimi krejt të veçantë që përbën jo mbështjelljen fonetike të folësit, por, para së gjithash, botën e tij filozofike, estetike dhe psiko-mentale. Këto cilësi të ligjërimit dibran janë vënë në dukje shumë më herët se ky shkrim, nga të huaj dhe shqiptarë, por unë po i kthehem sot këtij vlerësimi për dy arsye, që nuk hyjnë si rëndom në sindromën e krenarisë tyryfile – karakteristikë shumë e përhapur tejkund nëpër arketipin krahinor të shqiptarëve. Arsyeja e parë është fakti që ekzistenca ime, e veprimtarisë time intelektuale e shpirtërore është tërësej e varur nga gjuha, në të gjitha shfaqjet e saj dhe, arsyeja e dytë që ka mahnitur përherë, është lehtësia dhe eleganca në përçimin e mesazhit, sado e acaruar qoftë situata.<br /><br />Pra, kemi të bëjmë me qasje operative terapeutike ndaj ligjërimit, që me mençuri shkapërcen tensionet kritike duke fashitur patetikën e konfliktit, pa përfunduar situata në tragjedi. Dhe kjo qasje ndaj ligjërimit është, parasëgjithash, arti fluid i zërit të logjikës dhe arsyes, para rrëmbimit zemërak të kokave të nxehta, jo pa doza humori shtendosës. Një mënyrë e tillë, e tërthortë e artikulimit të të vërtetave të mëdha e të vogla, është gjithnjë apel për vetëpërmbajtje, apel për për medituar më gjerë mbi dukurinë, për të mos u yshtyr në veprime të nxituara ku pasojat janë të pakthyeshme. Sepse duke nisur qysh nga forma figurative e kumtimit të mesazhit dhe kohës që i lihet recepientit për “ta tretur”, “zbërthyer” apo “interpretuar”, kalon një kohë, përgjatë së cilës, psikika e njeriut përballet me një punë operacionale logjike e përjetuese, e mjaftueshme për të rishikuar një raport harmonik të marrëdhënieve të njeriut me botën, të marrjes në hesap të argumentit dhe motivit të “tjetrit” me gjithë hapësirën e supozuar të “lirisë së tjetrit”. Sado i padurueshëm qoftë njeriu, ai, tekefundit, nuk është krejt indiferent përballë ndjenjës së drejtësisë, fajësisë, tolerancës, të cilat konstruktojnë së brendshmi thelbin e marrëdhënieve të tij individuale dhe shoqërore përballë të tjerëve. Gjykim shoqëror i sociumit ku jeton idividi është një instancë shumë e përfillshme dhe shpesh shërben si gur themeli për moralin njerëzor të bashkëjetësës dhe shembullit të mirë apo të keq.<br /><br />Por ku qëndron sekreti i “kuvendimit dibran” dhe çfarë e bën atë të ketë një potencial përtejgjuhësor në funksionin e komunikimit? Mendoj se vetë struktura e ngjizjes, vetë arti i thurjes së mesazhit, vetë intenca që provokon te dëgjuesi një përtypje të ngadaltë dhe një përgjigje jo të shpejtë, i ka të ndërkallura këto “sekrete”. Kuvendimi dibran nuk është formalisht i drejtëpërdrejtë; ai vjen i veshur figurativisht, sidomos kur zotër të tij janë mjeshtra të qëmotit, apo bartës që e kanë trashëguar tradicionalisht. Nga pikëpamja semiotike është një komunikim i referentit përballë recepientit që kanë ekzistojnë në një situatë të njohur, të përbashkët.<br /><br />Përndryshe anët e komunikimit nuk do të orientoheshin me konvencionet dhe marrëveshja nuk do të realizohej. Simbolika, alegoria dhe analogjia i japin këtij kuvendimi një dimension filozofik, psikologjik, estetik dhe, së mbrami, etik dhe didaktik.Të ushtruarit ndër shekuj, e ka bërë këtë ligjërim një aparaturë të koklavitur e tepër të hollë, ku folësi dhe dëgjuesi përfshihen në një situatë të tendosur vigjilence dhe përfytyrimi në lidhje me kontekstin e kuvendimit.<br /><br />Pra, puna mendore, e pashkëputur nga etika shoqërore, të dikton një pozicionim të kujdesshëm, çka përcakton një dinamikë të gjallë në evolucion të përhershëm. Modelet e këtij ligjërimi, thamë që janë të lashta e të përpunuara vazhdimisht dhe, në fakt, struktura e tyre e hapur, të lejon si pasurimin, ashtu edhe harrimin. Por ky ligjërim alegorik nuk duron instanca dembele (folësin dhe dëgjuesin/auditorin). Në rast të kundërt mekanizmi i tij të përjashton.<br /><br />Faktet dhe argumentet në komunikimin e këtij ligjërime nuk thuhen trashë e drejtëpërdrejtë: ato skicojnë me art dhe shije të hollë një situatë të tërthortë, të nginjura me imazhe dhe konvencione alegorike, me qëllim që ndikimi real të receptohet i përkthyer në gjuhën pragmatike të situatës, çka sjell shpesh një ripozicionim ndaj çështjes apo dhe ndryshim të pikëvështrimit. Ky aparat i ndërlikuar dhe tepër efikas në artin e kuvendimit shpërthen në paravoli, skica, analogji duke u ushqyer me hapësira të begata imagjinare, me vizione që rrokin tërësinë e dhe perspektivën e situatës. Për këtë arsye ata që nuk e njohin këtë art apo ata që janë të ngathët e shohin veten të flakur jashtë në mënyrë qesharake. Etika dhe mendjemprehtësia në kuvendimin alegorik dibran operon parashtron jo qitjet me pistoletë nga një distancë e afërt, por goditjet e largëta kilometrike me top. Sa më virtuoz, hermetik apo i maskuar të jetë thelbi i paravolisë alegorike, aq më befasues dhe tronditës është mesazhi në fund, i cili, gjithmonë, synon “çarmatosjen” e kundërshtarit nga “urtësia e keqe”.<br /><br />Instrumentari i këtij aparati të sofistikuar ka një “shëndet” gjithëherë bashkëkohor, në çdo situatë, mjafton që kuvendimi alegorik të gjejë magun, ustain e tij. Prandaj nuk mund të flitet për “vjetërim” të metodës “dialogjiste” të kuvendimit dibran, sado i supermodernizuar me teknologjinë e informacionit të jetë aktualiteti. Ndoshta ky është një tipar që nuk varet nga gjendja diakronike apo sinkronike e gjuhës, por nga aftësia për t’u përshtatur me shenjat dhe për t’u bërë atyre një shpërndarje e rishpërndarje funksionale. Këtë mendim do ta përforconin materialet e bollshme, nëse do të kundroheshin sipas një linje koherente historike, me ndryshimet shoqërore, kulturore apo politike.<br /><br />Ja për shembull, një model i fundshekullit të XIX, kur dobësohet roli qëndror i ndikimit dhe vendimeve të “nand maleve” dhe kur përparësinë e përfaqësimit e marrin elitat religjioze, përkatësisht hoxhallarët dhe shehlerët.<br />Në një mbledhje të krerëve të Nandë Maleve, teqeve dhe Oxhaqeve të Dibrës, para se me fillue kuvendimi, para parisë së tubueme nën një lis të moçëm del një plak, i cili në një dorë mbante një thikë të madhe, ndërsa me dorën tjetër tërhiqte për brirësh një dash të madh leshgjatë.<br /><br />Pasi e shtrin dashin në rrethin e burrave, plaku çon thikën në gabzherrin e tij dhe, para se ta therrë, bën një ritual paraprak, duke i kënduar dashit një këngë me këto fjalë:<br /><br />“Dash, dash, o i majri dash!<br />Pate ni çoban dallash!<br />M’i ke brinat dymdhet pashë!<br />M’a ke leshin si mundash!<br />M’a ke kokën për shehlerë!<br />M’i ke shpatllat për bejlerë!<br />M’a ke bishtin për asqerë!<br />çfarë t’teproje – për ne t’qerë!<br /><br />Kush e ka parasysh kulturën tradicionale dibrane të ndarjes së nishaneve të berrit, sipas meritave dhe respektit, e kupton farë mirë se simiotika e këtij gjesti, gjoja ritualor, është një alegori e përkryer e shpërndarjes së nishaneve sipas rëndësisë dhe meritave, duke propozuar një hierarki të re në parinë e Dibrës. Sepse që në fillim, plaku, duke iu drejtuar dashit të flisë, qorton çobanin e tij (nënkpto: të kopesë/grigjës; dashi është prijësi i kopesë dhe kopeja përfshin edhe konotacionin simbolik të popullit në kuptimin fetar, ku prijës i grigjës, bari i popullit është prifti apo hoxha/shehu). Plaku e qorton çobanin e kopesë, sepse ai (bariu), nuk i ka pri mirë grigjës (popullit), ngase ka qenë një “çoban dallsh”, i gabuar në rrugën e interesave të grigjës. Mandej, kokën me të cilën ndërohet personi më i rëndësishëm, “kryet e vendit”, ai ia jep shehlerëve, pra bariut të mirë që është udhëheqës shpirtëror i popullit. Apeli alegorik lexohet kështu: situata nuk është më e tillë, që të udhëheqin krerët e maleve, çka çon në radikalizimin e konfliktit, por elita fetare që ruan shëndetin shpirtërore dhe largon popullin nga gjakderdhja. Prandaj dhe bejlerët – “m’i ke shpatullat për bejlerë” - (nënkupto: krerët e maleve dhe kryet e oxhaqeve), kalojnë tanimë në plan të dytë, gjithësesi, të respektuar në hierarki. Konfigurimi i hierarkisë, më poshtë, vijon të jetë i ndjeshëm dhe të tregojë respektin dhe rëndësinë e luftëtarëve, duke iu dhanë atyre një prej tre nishaneve dhe duke përcaktuar rolin e dorës së tretë në hierarkinë shoqërore (“m’a ke bishtin për asqerë”).<br /><br />Dhe së fundi, pas tre niveleve të hierarkisë, vjen vegjëlia, populli i madh, tashmë i përfaqësuar nga shprehësit e interesave të tyre, i bindur të ndajë hisen e asaj “çfarë të teprojë” nga zotësia dhe puna e elitave të tij. Ndonëse mund të bartë diç të sforcuar, prapëseprapë një analogji të tillë alegorike më pëlqen ta përqas me skemën hierarkike që ndërton filozofi i lashtë grek, Platoni, ne veprën e tij “Republika” kur ndan tre nivelet e shpirtit: shpirti dëshirues, në nivelin e barkut; shpirti guximtar, që synon të luftojë, të zotërojë, të angazhohet për një çështje a për një tjetër, i cili ndodhet në nivelin e diafragmës; shpirti i arsyeshëm, i cili ndodhet në kokë.<br /><br />Secili nga këto tre nivele është i domosdoshëm, por ato përbëjnë një hierarki. Njëlloj ndodh edhe me qytetarët në qytetin-shtet. Fshatarët dhe artizanët janë në nivelin e dëshirës, luftëtarët, në nivelin e guximit; nëpunësit në nivelin e urtësisë. Edhe tek ndarja që bën plaku dibran, konfigurimi i niveleve përbën një hierarki të qartë, por jo të shpirtit individuar, por të “shpirtit shoqëror”. Kësisoj niveli i dëshirave të vegjëlisë nuk mund të dalë përballë guximit të luftëtarëve, përpara fisnikërisë së krerëve dhe dyerve të mëdha dhe as përpara urtësisë së barinjve shpirtërorë.<br /><br />Alegoria e kuvendimit dibran është njësoj armë e efektshme edhe në kohët e reja. Le të marrim një shembull në qërshorin e vitit 1991, kur një ish-inxhinjer, politikan i Partisë Socialiste (deri më 10qershor 1991 – ish-PPSH), takohet me zgjedhësit dhe u shpjegon atyre platformën e partisë së tij. Ngrihet një plak i thjeshtë dibran dhe me pyetjen e tij, në dukje krejt larg nga problemi, shkakton këtë situatë:<br />“Or bir, i drejtohet ai kandidatit për deputet. Ta zëmë se kemi një kriminel që ka vra njerëz – fëmijë e gra, burra e pleq, me një fjalë, një gjakësor i vërtetë. Ky njeri kapet, drejtësia i gjen provat e krimit, i fakton dhe vetë krimineli i pranon krimet, pa u penduar. Mbas dy ditësh lihet gjyqi, caktohet prokurori dhe pritet dënimi.<br /><br />Desha me e ditë prej tejë, or gjalë, a duhet të dënohet me vdekje ky kriminel? Sigurisht duhet të dënohet me vdekje, i përgjigjet ish-inxhinjeri, kandidat për deputet, dhe shton duke përforcuar: përderisa e ka pranuar krimin, pa reflektuar pendesë. Po mirë, thotë plaku, po nëse gjatë kohës së hetuesisë, ky kriminel, duke shfrytëzuar hapësirat ligjore të të drejtave njerëzore ka aplikuar për ndërrimin e emrit dhe një ditë para gjyqit, atij i vjen pashaporta e re, tashmë me një emër tjetër, a duhet të dënohet ky njeri? Sigurisht duhet të dënohet, i thotë kandidati. Po si mundtë dënohet pra, sepse krimineli kundërshton me të drejtë: ai thotë se drejtësia po gabon, ngase gjithë hetimet, gjithë prova e fajësisë i takon një personi tjetër që quhet Nazif, ndërsa ai tund pashaportën dhe dëshmon para gjyqtarëve se quhet Robert, jo Nazif. Keni ç‘keni me Nazifin, thotë ai, nuk më intereson, shkoni e kapni Nazifin: unë jam një person tjetër, quhem Robert dhe nuk marr përsipër fajet e Nazifit! Kështu që, zotërinj gjyqtarë, ju s’keni të drejtë ta përlyeni emrin e nderuar e të pastër të Robertit me fajet e kriminelit Nazif. Jo, kundërshton kandidati, s’ka rëndësi ndërrimi i emrit, rëndësi ka identititeti i personit që ka kryer krimet, të cilat janë dëshmuar se i ka kryer ai, Roberti, që para një dite quhej Nazif.<br /><br />Ndërsa loja vazhdonte me këtë kurth dhe lojë spekulative, alegoria ishte më se e qartë dhe, në fakt, të pranishmit po shkuleshin gazit. I vetmi që nuk e kuptonte kurthin ishte deputeti, i cili me zell përpiqej t’i shpjegonte këtij plaku “naiv” procedurën e ndëshkimit të fajtorit real, pavarësisht pehlivanllëqeve të tij me ndërrimin e emrit. Rëndësi ka fakti i padyshimtë që identifikon vrasësin kriminel me viktimat – të tjerat s’kanë rëndësi! – bërtiste hareshëm kandidati, duke e marrë gazin e përgjithshëm si reagim ndaj naivitetit këmbëngulës të plakut. Atëherë ky plak “naiv”, e braktis lojën dhe e formulon ndryshe pyetjen:<br />“I kujt partie je ti, or gjalë?”<br />“I Partisë Socialiste”.<br />“Ti, filani, filani, filani e filani... (plaku numëroi thuajse gjithë kryesinë e partisë), si e kishi emrin e partisë para një jave?”<br />“Partia e Punës së Shqipërisë”.<br />“Po ho mor i bekuem, pse na lodh ma teqe... Ky osht aj Nazifi e Roberti qi ta pata llafin, or deshamajr!”.<br /><br />Ka edhe një rast tjetër, po me situatën politike të zgjedhjeve në vitin 1997. Siç mbahet mend, Partia Demokratike hyri shumë inferiore në zgjedhje, me një bankrot moral e reputacion të dëmtuar, pas trazirave, shkatërrimeve e vrasjeve. Demokratët e degës së Dibrës e kishin shumë vështirë, jo të bënin fushatë, por thjesht të hynin në bisedime me popullin. Kështu u ndodh një grup demokratësh në një fshat në kufi me Lurën. U sorrollatën poshtë e përpjetë katundit, pa vendosur se ku të trokisnin për t’ia nisur punës. Kështu i gjeti në udhëkryqin e katundit një plak vendali. I pa, i erdhi keq për drojën dhe sikletin e tyre dhe i ftoi në shtëpi, ku zunë vend në bahçe. U qiti kafet, cigaret, por përveç mermërimave dhe fajalëve të zakonshme, askush nuk guxonte të hynte në temë, edhe pse prisnin një “moment psikologjik” të përshtatshëm për t’ia nisur disi. Kur e pa se djemtë ngurronin dhe nuk po merrnin guximin të flisnin, plaku u krijon një situatë alegorike me një paravoli tipike shtendosëse.<br /><br />“Nji shoqi em luracak, or djem, kishte mbetë midis katër rrugëve – dhe as andej, as këndej. Kryq mes katër rrugëve, ai ia kishte qepë sytë nji peme të naltë ku rreth e rrotull asaj peme sorralleteshin e vinin vërdallë lukuni qensh mbas nji buçe. Kaloj në mëngjes – ai aty. Edhe në drekë – ai aty. Bie n’ara mbasdite, ai aty se aty. Po kur ktheva në mbramje dhe prapë e gjeta aty, i zdrypa kalit dhe e pyeta:<br />- Bibë or lum majku, çka t’ka gjetë?<br />- Hall i madh or mek. S’di kah me ia mbajtë!<br />- Çfarë halli, mor majk?<br />- Paj, me hy mrenda, nuk m’le Prenda. Me hyp n’pemë, më merren mendtë. Me zdryp poshtë, m’hanë qentë... kështu puna.<br />Pas qeshjes me analogjinë groteske, ishte krijuar një farë pakti i përshtatshëm që garantonte zhvillimin e bisedës.<br /><br />Vetë natyra e alegorisë dibrane është një stimuluese aktive për të hyrë në dialog dhe, në dialog e sipër gjithçka e gjen një zgjidhje, pasi vetëm dialogu dhe pjesëmarrja në të, krijon kushtet për përplasjen e mendësive, mentaliteteve, paragjykimeve e kqekuptimeve të ndryshme dhe se vetëm nëpërmjet shtjellës së këtij kuvendimi aktiv, mund të kapërcehen pozicionet fiktive. Si një faktor tepër cilësor i emancipimit të ndërsjelltë komunikativ, kjo formë kuvendimi është një relikte e mbijetuar, të cilën jo vetëm nuk e ka fozilizuar koha, por mund të zbatohet me mjaft kërshëri ndjellëse, për vetë natyrën e përfshirjes në lojë. “Homo Ludens” e filozofit holandez Johan Huizinke, presupozon përfshirjen e njeriut në lojëra konstruktesh logjike dhe, duke përsosur inteligjencën e tij në lojë e sipër, të fitojë përveç zbavitjes edhe një dimension krijues, estetik dhe edukativ. Pikërisht në këtë kuptim, kuvendimi alegorik dibran është një ornament delikat dhe kërkon një qasje, përfshirje dhe receptim të kujdesshëm, si çdo art i dobishëm human, i cili i zgjidh tragjeditë “pa gjak” nëpërmjet terapisë së ligjërimit bisedimor. </span></span></b></span><br /></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-80113742475633190582010-07-24T04:15:00.000-07:002010-07-24T05:34:57.330-07:00Mustafa Qemal Ataturku nga Stebleva e Dibres<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsphD8XPzk237lG9r2ug9PvfJnUjuKdqyScFpQb_JTvltCI503cGMttrvbkiG-lmAjsc0ZmSO9UF7WC3dDQ3HukO5FE6tyjj0iC30L1pqM-XCZ0Xr0WB8Q8Xnq6-wfCrYub_Sf1Xf8JyFQ/s1600/mustafa_kemal_ataturk_back_cover.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 296px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsphD8XPzk237lG9r2ug9PvfJnUjuKdqyScFpQb_JTvltCI503cGMttrvbkiG-lmAjsc0ZmSO9UF7WC3dDQ3HukO5FE6tyjj0iC30L1pqM-XCZ0Xr0WB8Q8Xnq6-wfCrYub_Sf1Xf8JyFQ/s320/mustafa_kemal_ataturk_back_cover.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497430738161245714" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#660000;"><br /></span></span></span><span class="Apple-style-span" style=" ;font-family:tahoma, arial, sans-serif;font-size:13px;"><strong><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span style="text-decoration: underline; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Mustafai ka lindur me 11 mars të vitit 1881</span></span></span></span></p></strong><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "></p><p align="left" style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; text-align: center; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "></p><p align="left" style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; text-align: center; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">I ati i tij quhej Riza. Llagapi i tyre ka qenë Conka. Tokat e Conkajve janë edhe sot ne Steblevë. I pari i tyre ka qenë Pirush Conka që ka emigruar në Selanik që në vitin 1861. Rizai ishte nëpunes me shpirt praktik veprimi dhe me mprehtësi e krenari te cilat ja trashegoi të birit, Mustafait.<span id="more-281"></span><br />Mësuesi i matematikës, edhe ai quhej Mustafa, vendosi që ta thërriste Mustafa Qemal (Mustafai i Shkëlqyer). Mustafai ishte djale i zgjuar por edhe disi i veçuar. Vendosmëria e tij e heshtur për tu bërë dikushi në jetë një ditë shpertheu edhe hapur:“Do të behem, do ta shihni së shpejti”.<br />Pas shkolles së mesme në Selanik, në vitin 1895 ai u regjistrua në Liceun Ushtarak të Manastirit. Manastiri në atë kohë ishte bërë qendër revoltash kunder Perandorisë Osmane. Së bashku me Fetiun, një shok nga Ohri mësonin anglisht dhe lexonin Volterin, Rusoin, Monteskjesne dhe Robespierin. Lexonte aq shume sa ja terhoqën vëmendjen se kjo ishte nje shkollë ushtarake dhe jo per letërsi. Mbas Liceut Ushtarak te Manastirit, më 13 mars 1899 mori udhën drejt Stambollit, ku u regjistrua në kursin e këmbësorisë të shkolles ushtarake.<br />Stambolli ky qytet i madh me kontraste të mëdha politike dhe ekonomike i bëri përshtypje të madhe dhe e forcoi akoma më shumë formimin e tij politik. Dikur ai i pat thënë një fisniku të huaj: “Nuk jam fisnik si ju, por kam dalë nga gjiri i një populli fisnik” (Revista “Bota e Re” Nr.7 Korcë, 1937).</span></b></span></span></p><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"></span></span></b></span><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "></p><p align="left" style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; text-align: center; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Rrënjët e tij nga Stebleva e Dibrës</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Pleqtë Vait Ereqi dhe Destan Bala nga Stebleva e Dibres tregojne se Mustafa Qemal Ataturku është biri i një nëne prej Sebishti ndërsa i jati i tij ka qenë nga Stebleva.<br />Ata janë larguar në emigrim në Selanik. Atje ka lindur Mustafa Qemali.<br />Tokat e tyre ne Steblevë janë edhe sot, Tokat e Conkajve poshtë malit Osojit. Vetem për të ndërtuar çezmen në vendin e quajtur Terzicë, Mustafai ka paguar me flori. Rrënjet e tij shqiptare prej fshatit Stebleve te Dibres i tregon edhe ngjarja që po ju tregojmë:<br />Një Steblevas nga Bandajt në Stamboll në një kafe vret prefektin e qytetit sepse ai shan Shqipërine. E denojne me vdekje. Një grup Steblevas shkojnë te Qemal Ataturku dhe kerkojnë që t’i falë jeten. Mustafa Qemali ka thënë: “Për ta vrarë nuk e vrasim, por jam i detyruar ta internoj”.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Mustafa Qemal Ataturku dhe Shqipëria</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Mustafa Qemal Ataturkut, sekretari i solli për të firmosur një listë me emrat e disa shqiptarëve, që do të shpërnguleshin nga Turqia. Ataturku, pasi lexoi emrat, mori stilolapsin dhe në krye të listës vuri emrin e tij. -Zotëri, nuk e kuptoj, përse e vutë emrin tuaj në krye të listës, pyeti sekretari i habitur. -E vura, sepse i pari që duhet të shperngulet nga Turqia, duhet të jem unë, sepse edhe unë jam shqiptar, iu përgjigj Ataturku.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Shpërngulja nga Shqipëria</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Ne vitin 1861 jane larguar nga Stebleva e Dibres 14 familje per ne Selanik, nder to edhe familja e Pirush Conkos dhe Vesel Kuçukut. Familja Kuçuku pas 40 vjetesh kthehet ne Shqiperi, por jo ne Stebleve, por ne Tirane, ku banojne edhe sot. Ushtaraku Halil Kuçuku (nje nga trashegimtaret) vazhdon te sherbeje ne rradhet e Forcave te Armatosura Shqiptare ne Ministrine e Mbrojtjes.<br />Ndersa familja e Pirush Conkos largohet nga Selaniku dhe vendoset ne Stamboll rreth vitit 1900. Nipi i itij Mustafa Qemali u be ushtarak i larte, gjeneral dhe me vone president i Turqise se Re. Ne vitin 1936 eshte zhvilluar ne Stebleve gjyqi per pronesine e truallit te Conkajve. Gjyqi me gjyqtare te ardhur nga Tirana degjoi deponimet e tre pleqve te fshatit, Vesel Kuçuku, Sadik Avda dhe Jonuz Disha. Vesel Kuçuku qe banonte ne ate kohe (1936) ne Tirane, pas kthimit nga Selaniku vertetoi se trualli ku eshte sot shtepia e Faslli Kuburit (nip tek dera e Conkajve) eshte trualli i Pirush Conkos, gjyshit te Qemal Ataturkut. Gjyqi u zhvillua ndemjet Jashar Lames dhe Faslli Kuburit dhe u fitua nga ky i fundit, pasi ky ishte nip tek Conkajt dhe i vetmi i afert qe kishte mbetur.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Takimi me Qemal Ataturkun dhe pohimi i tij mbi origjinen e tij</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Ne vitin 1926 Dail Ereqi nga Gjinoveci dhe Xhel Agushi nga Stebleva, kurbetli dhe specialiste ndertimi ne Stamboll jane takuar rastesisht me Qemal Ataturkun. Ndersa po punonin per restaurimin e nje xhamie ata kane marre pergezimet e kryetarit te shtetit turk Qemal Ataturkut.<br />-Pune te mbare, o ustallare, i pershendet Qemali.<br />-Mbaresi e miresi paç, o njeri, ju pergjigjen me respekt, por pa e ditur se kush ishte por vetem duke e marre me mend sepse ishte i shoqeruar nga njerez qe e ruanin.<br />-Ju lumshin duart, qenkeni mjeshter te zot e duar arte. E paskeni bere me te mire se ç’ka qene para shkaterrimit nga lufta. Nga ju kemi?<br />-Nga Shqiperia, i pergjigjemi.<br />-Po nga çfare krahine? Pyeti prape ai.<br />-Jemi nga Golloborda, njeri nga Gjinoveci dhe tjetri nga Sebishti, ju pergjigjem, pasi u bindem se ai e njihte mire Shqiperine dhe pasi kishim marre komplimentat per punen e mire.<br />Ataturku nxorri nga xhepi nje bllok dhe na tha:<br />“Edhe une andej jam nga Stebleva. Gjyshi im me ka lene amanet aren e Conkajve, te cilen e shprehu maqedonisht ’Conkojca Ograda’ ”.<br />-A keni ndonje nevoje?<br />Ishte rasti per tu shprehur. Kishte ardhur e mira tek dera.<br />-Mbetem kurbetçinj, gjithe jeten pa familje, i thame.<br />Kaq u desh dhe na u be menjehere nenshtetesia turke dhe na u dha banese bile edhe me te mire se vete turqit.<br />!–[if !supportLineBreakNewLine]–><br />!–[endif]–><br />Ekspozite ne Tirane kushtuar Ataturkut<br />Ne vitin 1984, ne kuadrin e 60 vjetorit te formimit te shtetit te ri turk, u hap ne Pallatin e Kultures ne Tirane, nje ekspozite kushtuar Turqise moderne dhe arkitektit te ketij shteti modern Ataturkut. Edhe ne pemen e gjenezes se familjes se Qemal Ataturkut vertetohet origjina e tij shqiptare dhe vendlindja e tij ne Selanik. Ciceroni i ekspozites shtetas turk me origjine kosovare pohoi nen ze se Ataturku eshte me origjine nga Dibra e Shqiperise, tregon Ramazan Hoxha, autor i librit: ‘Stebleva, histori dhe figura’.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Shoqeria e babait te Qemal Stafes me Mustafa Qemalin (Ataturkun)</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Garip Disha nga Stebleva tregon edhe per lidhjen e babait te Qemal Stafes (Hero i popullit) me Mustafa Qemalin (Ataturkun). Sic dihet babai i Qemal Stafes ka qene nga fshati Zabzun i Dibres. Edhe sot ekziston fisi Stafa ne Zabzun. Me vone familja e gjyshit te Qemalit shperngulet nga Zabzuni per ne Elbasan. Babai i Qemalit pas perfundimeve te studimeve emerohet ne kohen e Zogut nepunes ne Shkoder, ku lind edhe Qemal Stafa.<br />Mustafa Qemali ishte me origjine nga Stebleva e Dibres. Edhe sot egziston ara e Conkajve, prone e gjyshit te Mustafait dhe trualli i Faslli Kuburit, nipi i Mustafait.<br />I jati i Qemal Stafes dhe Mustafa Qemali kane mbaruar shkollen e larte ushtarake ne Stamboll. Ne shenje te miqesise se tyre i jati i Qemal Stafes ja vuri emrin djalit te tij Qemal sikurse shoku i tij Mustafa Qemali. Qemal ne turqisht do te thote i shkelqyer dhe babai i Qemal Stafes deshironte qe djali i ardhshem i tij te behej i shkelqyer, Qemal.</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Simbolet ne emrin e tij</span></b></span></span></p><p style="margin-top: 1em; margin-bottom: 1em; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Nga emri i tij i tanishem Mustafa Qemal Ataturk, vetem emri Mustafa eshte emri i tij i vjeter. Qemal e ka marre per mbiemer per faktin se ishte qemal (kemal), turqisht do te thote i shkelqyeshem dhe me te vertete te gjitha studimet Mustafai i mbaroi shkelqyeshem, por kete emer ja dha mesuesi i tij i matematikes ne shkollen e mesme qe quhej edhe ai Mustafa, por qe kete nxenes e vleresonte kemal (te shkelqyer). Ataturk eshte emri apo pseudonimi qe i vuri populli turk pas revolucionit qe kreu ne dobi te Turqise moderne, pra i vune emrin baba i Turqise (Ataturk).<br />Mustafa Qemal Ataturku eshte i vetmi burre shteti, emrin e te cilit e mban rendi qe krijoi, sepse eshte themeluesi i Turqise moderne. Ai beri shnderrimin e Turqise nga Perandori ne Republike.<br />Doktrina filozofike e ideuar dhe e zbatuar shkelqyeshem nga Mustafa Qemal Ataturku eshte doktrine e se ardhmes.<br />Per Mustafa Qemalin kategorite “Liri” dhe “Pavaresi” qendrojne ne themel te veteqenies se popujve. Edhe sot ne cdo cep te Turqise do te shohesh thenien e tij lapidare dhe aktuale:<br />“Nje popull pa liri eshte i denuar me vdekje ose te zhduket”.<br />Ai vinte drejtesine mbi forcen, ndersa i kushtonte rendesi te dores se pare forces se brendshme te popullit. Ataturku ka qene mik i madh i Shqiperise dhe i popullit shqiptar. Ai eshte me origjine shqiptare (dibrane), lindur ne Selanik te Maqedonise Greke dhe edukuar ne shkollat ushtarake Turke te cilat do ta benin gjeneral dhe udheheqesin e Turqise moderne.<br />Ai nuk e mohonte kete fakt, perkundrazi duke qene i tille, ai ishte mik i te gjithe popujve</span></b></span></span></p><p class="MsoNormal" align="center" style="margin-top: 0cm; margin-bottom: 0pt; padding-top: 0px; padding-bottom: 0px; margin-right: 0cm; margin-left: 0cm; padding-right: 0px; padding-left: 0px; display: block; text-align: center; "><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><br /></span></b></span></span></p><div><span lang="SV"><span class="Apple-style-span" style="line-height: 19px; "><p class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Marre nga gazeta “Rruga e Arberit”</span></b></span></span></p><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;color:#666666;"><b><br /></b></span></span></span></div></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-44661111803925610462010-07-24T04:20:00.001-07:002010-07-24T05:34:08.038-07:00Dibrani Ramadan Cilku<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmT_CBmxA0GY0QsD-IFp8fECZ5qf_SkuLsjN17ytCa0XHxHumT9LMaJOZZoFnZ22E34NJ62S9e_jtg7gdKwDc4OJ8s88XdGojVsK4Vxu-P62zu7xIN7CWHE05289JldGfAL6Qo4Q6eM4da/s1600/ramadan_119483607.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 230px; height: 318px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmT_CBmxA0GY0QsD-IFp8fECZ5qf_SkuLsjN17ytCa0XHxHumT9LMaJOZZoFnZ22E34NJ62S9e_jtg7gdKwDc4OJ8s88XdGojVsK4Vxu-P62zu7xIN7CWHE05289JldGfAL6Qo4Q6eM4da/s320/ramadan_119483607.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497431275936262994" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><br /></span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style=" line-height: 19px; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:12px;"><p><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Dibrani 85-vjeç më se 6 dekada jeton dhe vepron palodhshëm në Rusinë e larget e të ftohtë.</span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">“Kudo që të jetë, shqiptari i vërtetë, jeton me frymën e Mëmëdhesë”. – Ramadan Çilku<br />Nënkolonel, Ramadan Çilku është i lindur në Dibër të Madhe, më 5 janar 1924. Që nga rinia ka marrë pjesë aktive në luftë për çlirimin e Atdheut dhe bashkim kombëtar. Me devoçmëri ka kryer një varg aksionesh kundër analfabetizmit dhe përhapjes së kulturës shqipe në në ish R. e Maqedonisë. Në vitin 1946 ka vazhduar studimet në Fakultetin e Jeroslavles. Eshtë inxhiner në pension dhe merret me kultivimin e kulturës shqiptare ndër shqipatrët e Ukrahinës. Që nga viti 1946 jeton larg vendlindjes Dibres se dashur, Në Sant - Peterburg të Rusisë. Mban lidhje të rregullta me këtë komunitet, ndihmon klubin artistik ”Rilindja” në Karakurt dhe ndërmjetëson në botimin e literaturës për këtë komunitet. Kështu deri më tash i ka ndihmuar autorët e librit ”Shqiptarët e Ukrainës”, madej ” Antologjia e letërsisë shqipe ” në rusisht si dhe në përgatitjen për nxjerrjen e gazetës në gjuhën tonë të bukur e të ëmbël shqipe, me titull:”Shqiptarët në Ukrainës”.<br />Rastësisht, me rastin e vdekjes së kolegut tim dhe poetit - Besnik Kërluku, per të ngushëlluar familjarët e të ndjerit, Besnik, kish ardhur dhe z. Ramadan Çilku, mërgimtar në Rusi. Pas përshëndetjes rreciproke, m’u drejtua vëllai i Besnikut - Azizi, shoku im i ngushtë: - O Imi, a e njeh këtë zotëri të moshuar kurbetçar dibran, që ka ardhur sot këtu të na nderojë e e të na ngushullojë me rastin e vdekjes së vëllait tim-Besikut?!<br />- Jo, u përgjigja, Azis, por më duket se është dibran!<br />- Ky është zotëri Ramadan Çilku, i cili plot 64 vjet ka jetuar e vepruar shumë larg.</span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">Dibrës së tij të dashur-në Rusi.-Në ato çaste s’u besova veshëve të mi, sepse, për herë të parë dëgjova se një dibran aq gjatë ka jetuar në mërgim dhe ku, në Rusi. Atëherë, z. Dançe, drejtpërsëdrejti, m’u drejtua:<br />- Mos jeni Ju djali i Arifit, vëllai i të ndjerit, Din Egriu, që ishte dhe shoku i vëllait tim, paoshtu të ndjerë, Ymerit dhe jetoni në Suedi? -Po, iu pergjigja unë, u habita në vitalitetin dhe memorinë e tij të fortë dhe isha kurreshtar që të mësoj diç më tepër rreth tij. Dolëm së bashku me z. Dançe, ashtu e thërrisnin shkurtimisht dibranët. Ai erdhi tek unë për vizitë në shtëpi dhe, me plot gëzim, më ofroi disa të dhëna e foto që i kish marrë me vedi.<br /><br />Eshtë nipi i rilindasit - iliuministit, Sait Najdenit, alias Hoxhë Vokës, i cili, me abetaret e Shoqërisë së Stambollit 1879 dhe, me ato të Samiut 1886, në vitin 1888 hapi shkollën e parë shqipe në Dibër dhe, si mësojtore janë bërë podrumet diskrete për të mos u rrënë në sy armiqëve, rrëfen z. Ramadan.<br />Katër klasë të shkollës fillore i kreu në gjuhën serbo - kroate. Më 1939 largohet në Itali dhe pas një viti kthehet në Tiranë ku mëson për marangoz.Më 1941, në Dibër punoi si përkthyes në gjuhën italiane dhe i gjuhëve sllave.Më 1943 merr pjesë aktive në luftë kundër nazi-fashizmit, për çlirimin dhe bashkimin e trojeve tona të okupuara. Që atëherë kyçet në Batalionin vullnetar të Dibrës dhe më pas në Brigadën e katërt shqiptare, nën komadën e Nexhat e Qemal Agollit dhe Xhafer Kodrës. Ka luftuar në shumë beteja të pergjkashme, duke filluar nga Struga e Veleshta, Kërçovë e Dibër, Rekë, Gostivar, Shkup, Kumanovë, Preshevë e Bujanovc, Vranjë, Gjilan, Srem, Zagreb e deri në Bihaq. Ai, jo vetëm që ka qenë i plagosur nga granata, por ate e ka pëfshi dhe sëmundja e kolerës, ndaj, disa ditë ka qëndruar për shërim në një kishë të Zagrebit. Më 13 - 14 janar 1945, së bashku me Lirie Belishovën marrin pjesë në Kongresin e Dytë të Rinisë së ish Jugosllavisë, mbajtur në Beograd. Rreth përshtypjeve nga ai Kongres, ai deklaroi:<br />- Aty, në ate Konferencë kuptova se ne shqiptarët, që luftuam deri në Srem e Kroaci, për çlirimin dhe bashkimin e trojeve tona etnike, ishim të zhgënjyer. Mandej ç’ndoshi, me urdhër të Shtabit Suprem të saj, në dhjetor të vitit 1945, në ate të ftohtë e acar, më braktisën duke më dërguar si student ushtarak, në qytetin Ribinski, në qender të Rusisë.<br />Më 1946 vazhdon studimet në Fakultetin e Jeroslavës. Mandej, transferohet në qytetin Proskorov-Ukrainë, afër Livovit.<br />Viti 1948 – prishja e marrëdhënieve Rusi - ish Jugosllavi dhe mbyllja e rrugëve për rikthmin në vendlindje. Më 1950 merr gradën Toger e më vonë gradohet Nënkolonel. Më 1951, krijon familje, martohet dhe i lidin dy fëmijë - djalë e vajzë. Djalin e pagëzoi me emrin Edip, kurse vajzën - Yana. Nga viti 1971, me bashkëshorten e tij, e cila para pesë vjet, ka humbur të pamurit, jetojnë në San Petersburg dhe, në po atë vit, pas shërbimit në Armatën Sovjetike - pensionohet. Pas tre muaj fillon të punojë si inxhinier konstruktor në Institutin e Shkencave:”Elektrosilla”. Mban lidhje të rregullta me këtë komunitet, e ndihmon klubin artistik”Rilindja” në Karakurt dhe ndërmjetëson në botimin e letërsisë për këtë komunitet. Kështu deri më tash i ka ndihmuar autorët e librit ”Shqiptarët e Ukrainës”, madej ”Antologjia e letërsisë shqipe” në rusisht si dhe në përgatitjen për nxjerrjen e gazetës në gjuhën tonë të bukur e të ëmbël shqipe, me titull:”Shqiptarët në Ukrainë”.<br /><br />Kultivues i kulturës shqiptare ndër shqiptarët e Ukrainës<br />Edhe pas daljes në pension, ai në formë permanente vepron në disa sfera:<br />a) - Si piktor, ka bërë shumë punime me piktura goblen dhe, në San – Peters ka hapur Ekspozitën e tij.<br />b) - Mbledhës i folklorit:-Ka mbledhur shumë aforizma, anekdota, kash e lash dhe, së shpejti do botohet libri i tij.<br />c) - Zbulues i fshatrave të banuara me shqiptarë, Odesë me rrethinë.<br />d) - Themelues i Ansamblit të Femrave Shqiptare “LULET” dhe<br />e) - Themelues i korrit të veteranëve.<br /><br />KTHIMI NE DIBREN E MADHE<br />Pas 26 vitesh, në korrik të vitit 1971 skova per here të parë ta vizitoj Dibrën time të dashur. Rruga, nga Shkupi për Dibër më dukej shumë e gjatë dhe, në ato çaste më shpaloseshin kujtimet e luftës. U ndalëm që të pushojmë ca në Mavrovë dhe m’u kujtua motra e Filipit, bashkëluftëtarit tim - shqiptar, nga fshati Sencë, që gjëndet aty pranë, e cila më dhuroi si kujtim një palë çorapa leshi dhe sot e kesaj dite ia di për nder. Filluam të zbresim Grykës së Radikës tatëpjetë, aty ku, trimi ynë legjendar Gjergj Kastriot Skenderbeu zhvilloi betejat më të sukseshme kundër pushtetit osman.<br />Arrita në Dibër dhe, para shtëpisë së vëllaut tim të ndjerë-Ymerit, dhjetra e qindra familjarë, me buqeta lulesh në dorë dhe me perqafime e me lotë në sy më pritën dibranët. Një javë rrjesht, s’i besoja vetes sime se arrita në vendlindjen time dhe gjatë tërë kohës së qëndrmit tim në Dibër, nuk mundesha ta hap gojën e të flas shtruar rreth padrejtësive që na janë bërë ne shqiptarëve, duke qenë se agjentët e UDB-së na ndiqnin gjithmonë</span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"> </span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"> </span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"> </span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;">UKRAINASI DIBRAN<br />Ky ukrainas dibran<br />e ka emrin Ramadan<br />me prejardhje ilirian<br />ka qëndruar si babaxhan<br />n’Ukrainë gjat’ ka jetue<br />ai nuk u asimilue<br />edhe Dibren s’e ka harrue<br />është shqiptar i vërtetë<br />të rrallë janë si ky në jetë<br />gjithë dibranët jan’ krenar<br />për qëndrimin e tij kombëtar<br />dinjitetin kurrë s’e ndërroi<br />shumë shqiptarë atje zbuloi.<br />Në Dibër me të bisedova<br />dhe tepër u emocionova<br />vlera të mëdha ai ka<br />për zbulimet që ka ba<br />pandërprerje dhe pa ia da<br />rreth kontributit që ushtron<br />ndaj këtë poezi e meriton<br />personat që janë si ai<br />për komb janë krenari<br />person i lartë ushtarak<br />dhe zemra i digjet flak’<br />një personalitet me vlerë<br />që është yrnek për të tjerë<br />dibranët që në diasporë janë<br />shembëlltyrë, Ty të kanë<br />- baca Ramadan!<br /><br />(Demir Oboku, Dibër)</span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"> </span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"> </span></span></b></span></p><div align="justify"></div><p class="MsoNormal" align="justify"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;color:#666666;"><b><br /></b></span></p></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-75660714381843433342010-07-24T04:23:00.000-07:002010-07-24T05:33:22.164-07:00Said Najdeni - HOXHË VOKA I DIBRËS<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTdTuncDrjJvdCRPNm0papBp981SIAsWaeE3lyExCEplKyp0R3OG05nA0WaH2GCbUq0JPwi-P3pomo6uDbAspigOwHADtSEtfFufFM-RnFfEnAY24n8ZBF2dQJLB7kmc6A5f2iRTgh3aj_/s1600/fotoo_899120204.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 318px; height: 287px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTdTuncDrjJvdCRPNm0papBp981SIAsWaeE3lyExCEplKyp0R3OG05nA0WaH2GCbUq0JPwi-P3pomo6uDbAspigOwHADtSEtfFufFM-RnFfEnAY24n8ZBF2dQJLB7kmc6A5f2iRTgh3aj_/s320/fotoo_899120204.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497432534247703090" /></a><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><span class="Apple-style-span" style="line-height: 15px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Seid Najdeni është një nga veprimtarët e shquar të lëvizjes kombëtare shqiptare, që zhvilloi veprimtarinë e tij në kuadrin e Rilindjes, në drejtim të mësimit të gjuhës së shkruar shqipe në zonën e Dibrës.</span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> Seid Najdeni lindi në Dibër te madhe më 1864, ku mori edhe arsimin fillor e atë plotor. Arsimin e lartë e bëri në medresenë "Hajdar" të Fatihut në Stamboll. </span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /><br /></span></span></span></b><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Këtë shkollë e mbaroi në vitin 1888 dhe u kthye në atdhe i frymëzuar për idealin kombëtar nga kontaktet që kishte pasur me përfaqësues të shquar të lëvizjes kombëtare shqiptare në Stamboll. Mbresa te veçanta i la takimi me Naim Frashërin. Mori me vete një sasi të konsiderueshme abetaresh, të cilat fillimisht i shërbyen për hapjen e shkollës në Dibër, më 1888. </span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Kjo shkollë punoi vetëm një vit, sepse atë e mbyllën autoritetet pushtuese. Gjatë jetës së saj, sadoqë të shkurtër, kjo shkollë pati një jehonë të madhe në popull dhe ndikoi ne zgjimin e ndërgjegjes kombëtare. Në vitin 1893 S.Najdeni e hapi përsëri shkollën, në krye të së cilës ai vendosi Hoxhë Muglicën, që kishte mbaruar medresenë e Elbasanit. Për mbajtjen në këmbë të kësaj shkolle paraqiteshin pengesa dhe vështirësi të mëdha, por ato nuk e zbrapsën S. Najdenin. Një vit më pas edhe kjo shkollë u mbyll, por tani nevoja e shkollës shqipe kishte pushtuar tërë dibranët. </span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">S. Najdeni, duke e ndier nevojën e kontakteve drejtpërdrejta me krerë të lëvizjes shqiptare, u nis, në vitin 1895, në Stamboll, por atje u arrestua dhe u burgos në burgun e Edrenesë, ku ndodheshin dhe patriotë të tjerë të shquar, si Haxhi Zeka, Hamdi Ohri, Ibrahim Mitrovica e të tjerë. Pas lirimit nga burgu përshkoi vilajetet shqiptare të Shkodrës, Manastirit, Kosovës dhe të Janinës, si edhe ngulimet shqiptare në Itali, Bullgari e Rumani.</span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Gjatë qëndrimit të tij në Shkup, ai u burgos përsëri, por me ndërhyrjen e miqve të tij u lirua. Më 1900 hapi për të tretën herë shkollën shqipe në Dibër. Kjo shkollë pati një rëndësi të veçantë për zonën e Dibrës.</span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">S.Najdeni mori pjesë në shumë tubime, për çështjen kombëtare e sovranitetin e vendit siç qe Lidhja e Pejës ku ai tha fjalën e tij. </span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Veprat kryesore që S. Najdeni botoi me alfabetin latin janë dy. E para është "Fe rrëfenjësja e myslimanëve", botuar në Sofie më 1900, dhe e dyta "Abetare e gjuhës shqipe ndë të folë gegënisht", botuar po në Sofie më 1900, por pa emër të autorit, pra anonime. E para është një vepër fetare e mbështetur në parimet Kur’anore, që janë të detyrueshme për të gjithë besimtarët myslimanë. Ky përfaqëson një manual fetar, por me mjaft të dhëna patriotike dhe filozofike. Problemin e diturisë dhe të prapambetjes Najdeni e trajton gjerë. Ai pranon dy dituri: atë fetare dhe atë të mendjes, të cilat, duke u mbështetur në Kur’an, nuk i kundërvihen njëra-tjetrës. Dituria për të është një armë e fuqishme, që mëkon ndërgjegjen kombëtare, që e njeh njeriun me shumë të dhëna, i jep atij pavarësi dhe e bën të barabartë me të tjerët.</span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Në këtë botim ai përfshin edhe thirrje për të përvetësuar shkrim leximin shqip, për të mbrojtur lirinë dhe pavarësinë kombëtare. Duke e shkruar këtë vepër me alfabetin e Stambollit, ai prononcohet krahas atyre që mbronin alfabetin latin. Parulla e tij qe: "Që shqiptarët të shpëtojnë nga rreziku, ka vetëm një rrugë: me u zgjue kombi, me mësue gjuhën e tij, me i dalë zot vetes".<br /><br /></span></span></span></b></span><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 12pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><strong style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Said Najdeni - "Hoxhë Voka"</span></span></span></span><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">"Nuk vuaj për para e për grada por për komb e atdhe</span></span></span></span></strong></p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><em style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><strong style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Said Najdeni-Hoxhë Voka apo Vogli njëri nga veprimtarët e dalluar të rilindjes kombëtare</span></span></span></span></strong></em></p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;"><strong style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Shkruan: Shevki Sh. Voca</span></span></span></span></strong></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;"><strong style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><em style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">"Nuk vuaj për para e për grada por për komb e atdhe" S. Najdeni </span></span></span></span></em></strong></p><p face="Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif" size="11px" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Rilindja Kombëtare Shqiptare ishte një lëvizje e gjerë politike e kulturore që<br />synonte çlirimin e të gjitha tokave shqiptare dhe bashkimin e tyre në një shtet të vetëm e të pavarur, si edhe zhvillimin e gjuhës, të arsimit e të kulturës kombëtare. Ajo përfshin një epokë të tërë historike që filloi në gjysmën e parë të shekullit XIX (1830) dhe mbaroi më 1912 me Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Në përputhje me kushtet historike të Shqipërisë, rilindësit tanë përpunuan edhe programin kombëtar të Rilindjes, i cili përmbante: çlirimin e Shqipërisë dhe formimin e shtetit kombëtar shqiptar, mbrojtjen e tokave shqiptare nga rreziku i copëtimit, përhapjen e arsimit e të kulturës në gjuhën amtare dhe zhvillimin ekonomik të Shqipërisë. Rilindësit e parë dhe pasuesit e tyre u bënë ideologë të çlirimit kombëtar dhe mësues, hartuan tekste shkollore, si dhe vepra shkencore e letrare. Me shkrimet e tyre, ata u përpoqën të shtonin dashurinë për atdheun dhe për gjuhën amtare. Ata i dhanë më shumë rëndësi sidomos lëvrimit të gjuhës amtare mbi bazën e një alfabeti të përbashkët dhe përhapjes së shkollës shqipe, si mjete jo vetëm për të nxjerrë vendin nga pa dituria dhe nga errësira, por edhe për të afirmuar botërisht individualitetin e vetëqenies kombëtare të popullit shqiptar.<br />Kësaj plejade apo më mirë të themi armate të Lëvizjes së Rilindjes Kombëtare i takon edhe Sait Najdeni nga Dibra, i cili njihet edhe si Hoxhë Voka apo Hoxhë Vogli. Se kush ishte ai, dhe se sa u mundua dhe sakrifikoi për gjithë çka ishte në interesin kombëtarë do të shohim në vijim të këtij shkrimi. Ndonëse jam i bindur se ky shkrim por edhe shkrimet tjera që janë shkruar deri më tani për personalitetin e këtij hoxhe veprimtar të pa kursyer, nuk do të mund të përfshijnë opusin e gjerë të lëvizjeve dhe aktiviteteve të tija në përgjithësi.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Said I. Najdeni, rilindës, patriot, atdhetar, dhe veprimtar i shquar i çështjes kombëtare, lindi në Dibër të Madhe në vitin 1864. Ishte biri i Islam dhe Esma Najdenit që rridhnin nga një familje zejtare. Arsimin fillor dhe atë plotor Saidi i kreu me sukses në vendlindje në vitin 1882, ndërkaq që inteligjenca dhe zgjuarsia e tij bënë që babai i tij me dëshirë dhe vullnet të madh për ta shkolluar të birin sa më shumë e dërgoi së pari në Edrene e më pas në Stamboll, ku Saidi me sukses i përfundon studimet e larta teologjike në medresenë e Hajdar pashës.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Gjatë studimeve të tija në Stamboll, edhe pse ishte i ri, Saidi pati fatin që të takohej me Naim e Sami Frashërin, dhe Ismail Qemajlin, të cilët ia forcuan vendosmërinë për t'iu kushtuar me tërë energjinë dhe potencialin intelektual dhe moralin e karakterin e lartë njerëzor që kishte, idealit të çështjes kombëtare, që edhe popullit të tij sikurse popujve të tjerë të iu mundësohet arsimimi dhe shkollimi në gjuhën amtare. Gjatë shkollimit të tij në Stamboll në medresenë e Hajdar Pashës, Saidi u njoh dhe lidhi një shoqëri shumë të afërt me hafëz Ibrahim Mitrovicën të cilin e pati shokë të medresesë, i cili po ashtu më vonë u dallua me aktivitetin dhe veprimtarin e tij për çështjen kombëtare. Në Stamboll asokohe zhvillohej një veprimtari mjaftë e gjerë propagandistike për çështjen kombëtare, ku krerët e Rilindjes dhe të Lëvizjes kombëtare shtëpitë e veta i kishin kthyer në klube në të cilat mbaheshin dhe dëgjoheshin ligjërata mbi historinë dhe kulturën kombëtare, ku nxiteshin dhe frymëzoheshin kuadrot të reja për veprim kombëtar. Një vizitor i shpeshtë i këtyre shtëpive ka qenë edhe vetë Saidi. I ushqyer nga gjithë ajo që shihte, që dëgjonte, dhe që perceptonte në Stamboll sikurse që shprehet studiuesi i njohur dr. Mahmur Hysa në një shkrim të tij të veçantë kushtuar Said Najdenit, ai mundohej të njëjtën gjë ta zbatojë edhe në Dibër. Kjo vërehej qartë ngase, sa herë që vinte Saidi në Dibër gjatë pushimeve shkollore, bënte propagandë për mendimet dhe idetë e rilindëseve.<br />Pas kryerjes së shkollimit në Stamboll në vitin 1888, që sapo ishte bërë një vit pasi ishte hapur shkolla e parë shqipe në Korçë, Saidi i urtë dhe i dashur, punëtor i pa lodhur dhe trim, i frymëzuar për idealin kombëtar, u kthye në atdhe ku iu përvesh me zell çështjes kombëtare. Saidi morri me vete një sasi të madhe abetaresh të Shoqërisë së Stambollit (1879), dhe ato të Samiut (1886), me dëshirën e flaktë që të hap në vendlindje shkollën e parë shqipe, por pa lejen e autoriteteve sepse e dinte se ata nuk do ta lejonin.<br />Dhe në të njëjtin vit më 1888 me përpjekje të mëdha dhe guxim të pa shoq, i vetëdijshëm për rrezikun që mund ti kanosej, Saidi arriti që në shtëpinë e vet ta hap shkollën e parë shqipe e cila punonte në fshehtësi. Aso kohe shtypi i kohës për Dibrën shkruante: "Si në vende të tjera, edhe këtu në Dibër zuri me hy dashuria e mëmëdheut bashkë me të gjuhës! Sot në Dibër kemi shumë zotëri pleq të ndershëm që përpiqen për pavarësinë e gjuhës shqipe...i madh e i vogël thërrasin: me gjuhë ruhet mëmëdheu, me shkollë mirësohet kombi!" Në këtë shkollë të cilin e udhëhiqte Said Najdeni përveç elementeve të para të shkrim-leximit me alfabetin e Stambollit, mësohej diçka edhe nga matematika, nga shkencat natyrore, mësime fetare, bisedohej për tema nga historia e kultura kombëtare, bisedohej për veprimtarin e Stambollit, për ngjarjet më aktuale etj. Nxënës të parë të kësaj shkolle ishin fëmijët e patriotëve dibranë, të cilët më vonë u bënë luftëtarë të çështjes kombëtare, përhapës të librit shqiptarë, mësues të shkollave shqipe, ithtarë të alfabetit shqip etj. Dibranët Said Najdenin e quanin Hoxhë Voka, ndonjëherë Hoxhë Vogël, me çka sikur donin të tregonin se fjala e tij iu ngrohte zemrat dhe iu ndriçonte mendjet, duke ngjallur tek ta dashurinë për atdheun, për gjuhën dhe shkollën shqipe.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Mirëpo duhet ditur se çdo herë e më tepër veprimtaria e kësaj shkolle vinte duke u vështirësuar, sepse ishte e pa mundur që mos të zbulohej nga autoritet osmane, aq më tepër pse ajo bëri një jehonë të madhe në opinion. Ndërkaq që autoritet turke dhe ata pro turke Hoxhë Vokën filluan ta akuzojnë, si njeri që dëshiron ta helmojë rininë dhe ta largojë atë nga rruga e fesë, duke e njollosur se "hoxha është prishur nga feja", "është kaur" etj., andaj e shpallën si të pa fe, dhe shkuan aq larg sa që nuk e lejonin të falej në xhami. Hoxhë Voka i mençur, i vendosur, plot energji, elan dhe guxim, ishte zotuar se çfarë do që i del përpara nuk do të mundet ta shmangi nga rruga e interesit kombëtar, dhe për akuza të tilla nuk ia ndiente fort veshi, ndërkaq që ai kishte si udhërrëfyese për besimtarët fjalët: "Myslimanët e vërtet duhet të dinë se feja islame urdhënon me e dashur atdheun", dhe "Për mëmëdhenë duhet me qenë shërbëtorë, njeriu sa dashuri të ketë në mëmëdhenë, aq dashuri ka në fenë".</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Kjo shkollë punoi vetëm një vit, sepse atë e mbyllën autoritetet pushtuese. Megjithatë shkolla edhe pse punoi vetëm një vit, ajo gjatë jetës së saj, sado që të shkurtër, pati një jehonë të madhe në popull dhe ndikoi mjaft në zgjimin e ndërgjegjes kombëtare. Me mbylljen e kësaj shkolle, masat represive u shtuan dhe u ashpërsuan edhe më tepër ndaj librave shqipe dhe kulturës shqiptare. Autoritetet osmane Hoxhë Najdenit i ofruan punë në administratën turke, por ai e zgjodhi dhe eci në rrugë tjetër, siç kishte thënë edhe vetë: "Nuk vuaj për para e për grada, por për komb e atdhe. Unë dua të fitoj liri me i mësua këtij populli gjuhën shqipe, që ta njeh veten e tij e të përpiqet për vetvete".</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Rrugën që e kishte filluar hoxhë Najdeni, edhe pse ishte e rrezikshme, tek ai gjithnjë e më shumë ngjallej dashuria dhe ndërgjegjja. Veprimtarin dhe aktivitetin ai nuk e pushoi, dhe pa marrë parasysh për pasojat që mund ti ketë, Saidi përsëri e rihapi shkollën në vitin 1893, duke i pajisur nxënësit me tekste shkollore libra dhe fletore të cilat i sillnin tregtarët dibranë dhe patriotët siç ishin Selim Rusi dhe Kadri Fishta. Ndërsa një ndihmesë të veçantë me libra, gazeta dhe revista në gjuhën shqipe për shkollën e Dibrës dha edhe Josif Bageri, një patriot shqiptar nga Reka e Dibrës, i cili kishte emigruar herët nga vendi i tij dhe kishte gjetur strehim në Bullgari, prej nga zhvillonte një aktivitet të gjerë politik, me të cilin mbante kontakte Said Hoxha. Me rihapjen e kësaj shkolle, interesimi për mësim në gjuhën shqipe vinte gjithnjë duke u shtuar, kështu që numri i nxënësve prej 9 tashti kishte arritur në 26. Për mbajtjen në këmbë të kësaj shkolle paraqiteshin pengesa dhe vështirësi të mëdha, por ato nuk arritën ta zmbrapsin Said Najdenin nga rruga që e kishte nisur.<br /><br />Shkolla shqipe në Dibër dhe në disa fshatra në rrethinë dhe librat shqip, që qarkullonin gati në çdo shtëpi nxitën armiqtë që shkollat t'i mbyllnin, librat të ndalohen dhe Hoxhë Voka të ndiqet nga pushteti. Kështu që shkolla e Dibrës sërish pas një vit pune për herë të dytë u mbyllë me1894. Shkollat u mbyllën por jo edhe ideja, këshillat, dhe frymëzimi i Hoxhës që ndikonte edhe në rrethanat politike. Në këtë mënyrë dhe në këto kushte dhe rrethana Hoxhë Saidi, ndiente nevojën për të kontaktuar drejtpërdrejti me krerët dhe veprimtarët e lëvizjes shqiptare të Stambollit që t'i njoftoj me gjendjen në Dibër e cila ishte mjaft kritike. Ashtu që në vitin 1895 Saidi bashkë me shokun e tij të medresesë hafëz Ibrahim Mitrovicën marrin rrugën për në Stamboll. Autoritetet turke e ndoqën lëvizjen e tyre dhe i arrestuan në burgun e Edrenesë, ku ndodheshin të burgosur patriot të tjerë shqiptarë si Haxhi Zeka dhe Hamdi Ohri. Të dytin gjyqi turk e kishte dënuar me 5 vjet burg për veprimtarin antiturke. Hamdiu ishte mësues i shqipes në Ohër, ndërkaq që ai veprimtarin e tij nuk e ndalte as në burg, dhe në qelinë e burgut kishte organizuar kursin e gjuhës shqipe, të cilin e ndiqnin fshehurazi shumë shqiptarë të burgosur. Nga ky burg shumë shqiptarë dolën të mësuar me shkrim dhe lexim shqip. Hamdiu pas lirimit nga burgu, përsëri në shtëpinë e vet hapi një shkollë shqipe ku arriti të mbledhë 80 nxënës, ndërsa autoritetet turke nuk mundën ta kuptojnë punën e kësaj shkolle, e cila megjithatë nuk mundi të qëndrojë kohë të gjatë. Saidin dhe hafëz Ibrahimin i dënuan me nga 15 muaj burgim të rëndë dhe të mundimshëm. I linin pa bukë pa ujë dhe në terr. Njëmbëdhjetë muaj i mbajtën pa i pyetur fare për asgjë. Gjatë qëndrimit në burg Saidi kishte qëndisur një flamur të cilin më vonë e nxirrte në dasma. Publicisti, veprimtari e demokrati shqiptar Shahin Kolonja, interesohej për të burgosurit shqiptar në burgun e Edrenesë të cilët edhe shumë shpesh i vizitonte, dhe arrinte që në burg atyre t'u fut libra shqipe.<br />Një fjalë e urtë popullore thotë; "Pësimi është mësim", kjo i shërbeu Hoxhë Saidit si moto në veprimtarinë e tij të mëtutjeshme, e që ai tani doli nga burgu moralisht më i fortë, më i vendosur, dhe më i mobilizuar. Me të kthyer në Dibër nga burgu i Edrenesë, Hoxhë Voka vazhdoi punën. Ai e dinte se prezenca e tij në Dibër ishte më se e nevojshme, por nuk qëndroi aty nga se mendonte se më me interes kishte me qenë po ti vizitonte qendrat tjera të lëvizjes kombëtare që të përcjellë përvojat nga atje dhe të përfitojë më shumë. Si pikë e parë Saidi vizitoi vilajetet shqiptare të Shkodrës, Manastirit, Kosovës dhe të Janinës. Nëpër këto vende Hoxhë Voka pati rastin që të takohet dhe të bisedojë gjerë e gjatë për çështjen e lëvizjes kombëtare me personalitete dhe patriot të rëndësishëm si për shembull, Dervish Hima, Sotir Kolea, Nuredin Xhema, Dedë Karbunara etj. Me qëllime të njëjta Saidi më vonë vizitojë edhe ngulimet apo kolonit shqiptare në Itali (në Shën Mitër Koronë, Bari, Napoli, Romë), Bullgari dhe Rumani. Ndërsa me ftesën që ia bëri Ismail Qemali në përmes mikut të tij Xhafer efendi Peshtanit ai shkoi dy here edhe në Stamboll.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Gjatë qëndrimit të tij në Kosovë, Hoxha për një kohë ishte mysafir në shtëpinë e Hafëz Ibrahimit, shokut të tij të ngushtë, me të cilin organizonin dhe mbanin fjalime në të cilat flisnin për çështjen e shtrirjes së lëvizjes, për çlirimin e vendit, për armiqtë e shumtë që e rrethonin vendin etj. Hoxhë Voka me këtë rast në fjalimet e tija kishte theksuar mbarimin e luftës greko-turke e cila asgjë të re nuk u kishte sjellë shqiptarëve, por përkundrazi i kishte dërmuar edhe më shumë, (fjala është për luftën greko-turke, prill-maj 1897, që zgjati një muaj, SH.V.). Për këtë propagandë autoritetet osmane në Shkup e arrestojnë Hoxhë Vokën. Mirëpo falë shokëve dhe miqve të cilët intervenuan në Stamboll për lirimin e tij nga burgu, ai nuk qëndroi shumë i arrestuar. Si dorëzon për lirimin e tij nga burgu kishte hyrë Zejnel agë Shkupi. Autoritet osmane lirimin e tij nga burgu e kushtëzuan që Hoxhë Voka të qëndroi në Dibër e jo në Stamboll.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Përkundër ndjekjeve arrestimeve, vështirësive të ndryshme dhe pengesave që i paraqiteshin, e para se gjithash shëndetit e cila kishte filluar ta dobësoj, ai nuk e shihte të arsyeshme që ta ndërpret aktivitetin e tij. Në Dibër në fushën Qernanica diku qëndron Kërnanica me iniciativën e Saidit u organizua një kuvend i ngjashëm me atë të Lidhjes Shqiptare të Pejës të janarit 1899 të kryesuar nga Haxhi Zeka. Ky Kuvend punimet e saja i filloi me një miting të madh dhe të hapur më 27 shkurt 1899 ku morën pjesë 1000-1500 vetë, varet sipas burimeve. Në te përveç kadive, e myftinjve kishte edhe qytetarë, zanatlinj, tregtarë, fshatarë dhe persona të cilët deri atëherë kishin qenë të mbyllur nga gjakmarrja. Kuvendi i Dibrës i kishte kaluar edhe caqet lokale të këtij sanxhaku dhe ishte kthyer në një mbledhje të përgjithshme shqiptare, në të cilën kishin marrë pjesë delegatë edhe nga vise tjera të Shqipërisë së Veriut dhe të Mesme. Kuvendit iu dërguan gjithashtu letra nga Gjakova, Gucia, Prizreni, Shkodra dhe nga qytete tjera, në të cilat shprehej solidariteti i popullsisë së këtyre viseve me shqiptarët e Dibrës dhe Kuvendin e organizuar prej tyre. Në organizimin e këtij kuvendi një ndihmesë të madhe dha edhe Said Hoxha.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Me që në njërën nga vendimet e Kuvendit të Dibrës ishte edhe hapja e shkollave shqipe në territorin e Dibrës, Hoxhë Voka nuk ndeji duarkryq, por menjëherë iu vërsul angazhimit, dhe pasi që në Dibër tani më veç e kishte një rreth përkrahësish e sidomos duke e pasur mbështetjen e Xhemal Pashës, Sali bej Dohoshishtit dhe të Abdurahman Salihut, hapi në vitin 1900 për herë të tretë një shkollë të vogël për mësimin e gjuhës amtare. Kjo shkollë pati një rëndësi të veçantë për zonën e Dibrës. Nxënësit vijuan të përhapin mësimet dhe këshillat e Hoxhë Saitit. Por kjo shkollë sërish shumë shpejtë u detyrua të mbyllet nga autoritetet turke. Sidoqoftë ajo për një kohë shumë të shkurtë sa funksionoj arriti që t'i jap frytet e saja.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Lëvizjet dhe angazhimet e mëdha pa i dhënë vetit pushim, të Said Najdenit për çdo gjë që ishte në interes të kombit filluan me të madhe t'ia keqësojnë shëndetin edhe ashtu mjaft të dobët që e kishte, tek i cili tani më kishin filluar të paraqiten shenjat e para të tuberkulozit, për ç'gjë prindërit e tij qysh edhe më herët kishin filluar të brengosen me ç'rast babai i tij Islami kot ishte munduar ta këshillonte që të hekë dorë nga këto lëvizje dhe angazhime. Ndërkaq që Hoxhë Voka i drejtohej babait me këto fjalë: "Po shkon Shqipëria, babë, po shkon nderi i shqiptarit e shqiptari rrinë në gjumë e s'e din se çështja qëndron deri në këtë shkallë. Po të ndjej o babë, po më këshillon me shpëtua jetën time. Po ç'vleftë ka jeta ime kur asht tue vdek i tanë një komb!...Nji për këtë qëllim o babë unë po vuaj e po përpiqem bashkë me shokët e mij...</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Në vitin 1903, Hoxhë Vogli ndërmori një udhëtim të vështirë, por të nevojshëm për çështjen kombëtare në Tripoli, ku do të hartohej programi për një kryengritje shqiptare. Në këtë mbledhje Sait Hoxha përfaqësonte Dibrën dhe Kosovën, Refik Toptani Shkodrën, simboli i pavarësisë babëloku Ismail Qemali përfaqësonte Janinën. Mbledhja kryesohej nga Xhemajl Pasha. Lajmi për këtë takim të përfaqësuesve shqiptar e kishte tronditur Stambollin, e cila menjëherë ndërmori aksionin e saj për ndjekjen e pjesëmarrësve të tyre. Hoxha me ndihmën e shokëve arriti të kthehet në Tiranë. Por ky udhëtim ia kishte keqësuar me të madhe shëndetin, me ç'rast ai kthehet përsëri në Dibër, ku ra në shtrat dhe nuk arriti të çohet më. Për sëmundjen e tij na informon edhe Ismail Qemali në kujtimet e veta kur thotë: "Një nga miqtë e mi më të vjetër shqiptarë, Saaid Efendi me rastin që shkonte në Tripoli, erdhi të konsultohej në Romë, për të patur një marrëveshje me Mareshal Rexhep Pashën. U kthye pas pak kohësh nga Tripoli shumë i vrarë, nga një sëmundje që e shqetësonte prej kohësh. U bë një konsultë me mjekët më të mirë të Romës, por ishte një sëmundje e pa shërueshme. Arriti të marrë pak forca, dhe shkoi në qytetin e tij të lindjes në Dibër, ku vdiq pak ditë më vonë." Gjatë kthimit të tij për në atdhe i kishte ndihmuar shumë Refik Toptani, në shtëpinë e të cilit Hoxhë Voka i lodhur dhe i sëmur rëndë i kalon dy ditë, dhe pastaj fshehurazi me tre kuaj që i siguroi vetë Refi Topatani nisen për në Dibër ku arrin pas katër ditësh. Pas një kohe shumë të shkurtë më 21 nëntor 1903, idealisti dhe punëtori i pa lodhur për të mirën dhe përparimin e kombit të vetë Hoxhë Said Najdeni në moshë mjaft të re 39 vjeçare ndërroi jetë.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Në momentet e fundit të jetës, para se t'i pushoi edhe për pak qaste rrahja e zemrës, Hoxhë Saidi kishte lënë këtë porosi: "Pa fituar Shqipëria lirinë, mos më vini gurë mbi varrin tim. Pasi të fitohet liria të m'i vini gurët duke i shkruar shqip. Mbi ta të vini një flamur." Pra siç po shihet Saidi nuk e humbte shpresën se do të vijë dita kur edhe zogu edhe bilbili do të këndojnë lirisht shqip. Hoxhë Voka prej gjuhëve të huaja fliste turqisht, arabisht dhe frëngjisht.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Me rastin e vdekjes së Said Hoxhës nëpër gazetat e kohës u botuan artikuj nga njerëz që e njohën dhe i çmuan përpjekjet e tij për çështjen kombëtare, me ç'rast ne do ti veçojmë disa. Kristo Luarasi do të shkruajë: " Në fund të motit 1903 vdiq në Dibër shqiptari me zemër e me mend Said Hoxha...Ish njeri i matur, me vetia të mira dhe do t'i kish bërë shumë shërbime kombit sikur të kish rrojtur akoma." Nikolla Naço do të shkruaj: "Me të keqe të madhe mësuam vdekjen e atdhetarit tënd Said Dibrani një shqiptari të vërtetë, një të madhi ushtar të pa lodhur të Shqipërisë." Kurse Sotir Kolea duke e portretizuar personalitetin e Hoxhës do të shkruajë: "I butë e i urtë, fjalë e gojë mjaltë, me zemër të gjerë dhe të thellë. Said efendiu qe atdhetar i rrallë, i pjellë e i lindur për punë propagande së cilës i qe dhënë me mish e me shpirt." Ndërsa Shahin Kolonja njeriu i cili i ndihmoi hoxhës shumë, gjatë vuajtjes së dënimit me burg në Stamboll do të theksoja: "Said Efendi<br />Dibrani përhapi mendime të pëlqyera e bëri punë të mirë, po guvernë e fëlliqur e ndiqte si >Firauni Musanë> dhe kishte urdhëruar ta bënin syrgjyn...Said Efendiu ishte shqiptarë i vërtetë, i stolisur me vetia të mira e me urtësi, me mish e me shpirt për mbarëvajtjen e Atdheut."</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Delegatët e Kongresit të Dibrës (1909) në mesin e të cilëve ishin edhe Aqif, Pasha, Mutesim Këllëçi, Sadik Pasha, Islam Vrioni, Qenani Abdyli, Prenç Xhelali, Dervish Biçaku, Dervish Hima, dr. Ibrahim Temo, dhe Hafëz Ali Korça e vizituan varrin e tij dhe mbajtën fjalime.</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Dijetari dhe atdhetari i shquar hafëz Ali Korça, për këtë rast ka shkruar një kujtim për Said Najdenin: "Një kujtim për të ndjerin Hoxha Sait Vokën: Atë ditë që do të ndahemi prej Dibrës, vizituam varrin e ndritur të të ndjerit hoxhë Sait Vokës. I ndjeri Sait pati qenë një nga idealistët e vjetër, është përpjekur tepër për shkronjat shqipe, pati shkruar edhe një libër me titull . I mjeri ka vuajtur, por edhe ka vdekur i tuberkolizuar në rrugë të atdhetarizmit."</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Prej veprave që na kanë mbet nga ky rilindës janë dy: "Fe rrëfenjësja e myslimanëve", botuar në shtypshkronjën Mrothëria në Sofje në vitin 1900, që ka 64 faqe dhe e dyta është "Abetare e gjuhës shqipe ndë të folë gegënisht", botuar po në Sofje më 1900, por pa emër të autorit, pra anonime me 16 faqe. E para është një vepër fetare e mbështetur në parimet Kur'anore, që janë të detyrueshme për të gjithë besimtarët myslimanë. Ky përfaqëson një manual fetar, por me mjaft të dhëna patriotike dhe filozofike. Ai pranon dy dituri: atë fetare dhe atë të mendjes, të cilat, duke u mbështetur në Kur'an, nuk i kundërvihen njëra-tjetrës. Nuk e mohon rolin që luan feja në ndërtimin moral-etik të njeriut, por e mban edhe mendimin se feja nuk e pengon njeriun të ketë dashuri ndaj atdheut... dhe nëse shqiptari e pranon alfabetin latin nuk bën kurrfarë mëkati, sepse mund të mbetet përsëri besimtar i devotshëm. Dituria për të është një armë e fuqishme, që mëkon ndërgjegjen kombëtare, që e njeh njeriun me shumë të dhëna, i jep atij pavarësi dhe e bënë të barabartë me të tjerët. Parulla e Hoxhë Najdenit ishte: "Që shqiptarët të shpëtojnë nga rreziku, ka vetëm një rrugë: me u zgjua kombi, me mësue gjuhën e tij, me i dalë zot vetes."</span></span></span></b></span></p><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><div align="justify" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "></div><p style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "> </p><p align="justify" class="MsoNormal" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; background-image: none; background-attachment: scroll; background-origin: initial; background-clip: initial; background- line-height: 13.5pt; background-position: 0% 0%; background-repeat: repeat repeat; font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:11px;color:white;"><span style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Në shenjë nderi dhe respekti sot në qytetin e Dibrës një shkollë mbanë emrin e këtij patrioti dhe veprimtari të pa harruar.</span></span></span></b></span></p><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;color:#666666;"><b><br /></b></span></span>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5656781371666370563.post-88479129353468610642010-07-24T04:44:00.000-07:002010-07-24T05:32:35.923-07:00Jetëshkrimet e tre figurave politike dibrane e kombëtare<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8EMifY6UIVzs1LSRnQAT6ay2WjMY0u1CoVgnk74zlbnp03l5Wu9-HPlonoJ2iAzzUr-cmsBNO9IupxOYaOQpulkHr0JzE7yMgApoUxRTCN35M1Q12GTgUmWlRymVTGOvRx1qGhyfUqjQe/s1600/shefku_shatku2.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 300px; height: 285px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8EMifY6UIVzs1LSRnQAT6ay2WjMY0u1CoVgnk74zlbnp03l5Wu9-HPlonoJ2iAzzUr-cmsBNO9IupxOYaOQpulkHr0JzE7yMgApoUxRTCN35M1Q12GTgUmWlRymVTGOvRx1qGhyfUqjQe/s320/shefku_shatku2.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497438795839876786" /></a><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><div><span class="Apple-style-span" style=" -webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Shefki Shatku, lindi në Dibër te Madhe më 19.05.1896 në një familje patriotike e atdhetare. Gjatë kësaj kohe përfundoi shkollën pesëvjecare në Dibër. Pas emigracionit të madh të dibranëve si pasojë e dhunës Serbe të vitit 1912 ai së bashku me familjen e tij transferohet në Turqi. Atje ai perfundon gjimnazin ushtarak “ Kuleli “ në Stamboll. Pas përfundimit të shkollës së mesme, kryen Akademinë Ushtarake në Stamboll duke u diplomuar në vitin 1915. Emërohet si instruktor i mësimit “armë e qitje” në shkollën e oficerave në Stamboll. Në vitin 1916 mori pjesë në luftrat e Siris, duke u bërë dhe komandant i kompanisë sulmuese. Për shërbimet e shquara u gradua toger. Mori pjesë dhe në te tjera luftime dhe u dekorua tri herë për trimërit e treguara dhe në fund u emërua “ Oficer Ordinanc “i komandantit të qëndrës në Stamboll. Në vitin 1920 vjen në Shqipëri për të kontribuar për ruajtjen e trojeve Shqiptare nga pushtimi Serb. Hyri në shërbim me gradën toger. Merr pjesë në luftën e Mirditës, më 13 tetor 1921 ku Shefkiu plagoset nga forcat Serbe. Për merita të veçanta në këtë lëvizje gradohet kapiten i kl. II më 1922. Emërohet në periudhën e Republikës Shqiptare si kryetar i gjyqit politik( 1925-1927). Në vitin 1927 gradohet major dhe vazhdoi një kurs aplikimi në shkollën e lartë të luftës në Torino. Kur u kthye në atdhe mori detyrën e komandantit të shkollës së A’spirantavet në Tiranë. Gjatë periudhës së Mbretërisë Shqiptare nga viti 1931 deri në 7 prill 1939 Shefki Shatku u emërua komandant i përgjithshëm i armatës së gjandarmërisë Shqiptare. I shquar për aktivitetet e tij dhe aftësitë organizative, më 28.XI.1938 mori gradën N/kolonel, kurse në vitin 1933 u dekorua prej mbretit Zog I me dekoraten “Komandor i Urdhnit Skënderbeg”. Në vitin 1937 u dekorua prej mbretit Viktor Emanuelit të II T ‘Italisë me medaljen Oficer i Madh i Kurorës së Italisë. Ishte një ndër anëtarët e grupit nismëtar për kthimin e eshtrave të poetit tonë të madh “ Naim Frashërit “ në Shqipëri në vitin 1937 së bashku me Ministrin e Arsimit z.Faik Shatku dhe intelektual të tjerë. Ndërroi jetë në Stamboll ku u përcoll per në banesën e fundit me nderime nga bashkëkombasit e tij Shqiptar.</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> </span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style=" -webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"></span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> </span></span></span></b><a href="http://lajme.dervina.com/archive/2584-2517:200/Figura-te-Ndritura-Kombetare---Faik-Shatku-Perfaqesues-i-shquar-i-Jurisprudences-Shqiptare-.htm" style="text-decoration: underline; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> Faik Shatku Përfaqësues i shquar i Jurisprudencës Shqiptare</span></span></span></b></a></div><div><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuVZHO1uBq6L1yKDEUb-kfg6TLcfmYjP89TfPxUJtV7cTceSrjvSYklPqUEU-ulyNpAVhhThVTY_AdxqJOReGOSNAktBmyiUF3g6JfhZR2yiBdD6nEwX9DDG6Pc5D9YNNOHwART4VnnEIh/s1600/dibra_1.JPG"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 228px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuVZHO1uBq6L1yKDEUb-kfg6TLcfmYjP89TfPxUJtV7cTceSrjvSYklPqUEU-ulyNpAVhhThVTY_AdxqJOReGOSNAktBmyiUF3g6JfhZR2yiBdD6nEwX9DDG6Pc5D9YNNOHwART4VnnEIh/s320/dibra_1.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497438488442038258" /></a><span class="Apple-style-span" style=" -webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Faik Shatku </span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> </span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> ( 12.06.1889 - 15.04.1946 </span></span></span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><div><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></div><div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">U lind më 12.06.1889 në Dibër të Madhe, në një familje patriotike e atdhetare. Në vendlindje përfundoi shkollën fillore. Kur u bë emigracioni i popullsisë dibrane në vitin 1912, familja e tij u vendos në Stamboll, gjatë kësaj kohe Faiku vazhdonte studimet në shkollën e mesme tregëtare Franceze në Selanik. Pas përfundimit të shkollës tregëtare në Selanik, kthehet pranë familjes së tij në Stamboll për të vazhduar studimet e larta në Fakultetin e Drejtësisë të Universitetit të Stambollit. Pranë këtij Fakulteti u diplomua dhe mbrojti doktoraturen. Ne Stamboll, ai ushtroi detyrën e avokatit publik. Në fillim të vitit 1924, njëri ndërmjet Shqiptarëve të arsimuar, largohet familjarisht nga Turqia për tu vendosur përfundimisht në Tiranë. Në dt. 14.05.1924 u emërua anëtar i gjykatës së shkallës së parë në qytetin e Elbasanit, e pastaj në Korcë. Në 11.02.1925 u emërua prokuror i gjykatës së shkallës së parë në Tiranë. Po ashtu ishte gjyqtar, prokuror dhe kryeprokuror në Tiranë. Më 23.03.1925 u emerua sekretar i përgjithshëm i ministrit të drejtësisë, detyrë të cilën e mbajti deri në vitin 1929. Po në këtë vit emërohet anëtar i këshillit të shtetit dhe më pas zëvëndëskryetar i këshillit të shtetit. Po ashtu ishte kryeprokuror i përgjithshëm i shtetit dhe kryeprokuror i përgjithshëm i gjyqit ushtarak të naltë deri në vitin 1936 kur hodhi kandidaturën për deputet.. Në zgjedhjet për Asamblenë Parlamentare të vitit 1936 u zgjodh deputet i prefekturës së Elbasanit, së bashku me intelektualë të tjerë dibranë si: Abdurahman Dibra, Fiqiri Rusi, Hafiz Xhemali, Jashar Erebara këta në prefekturën e Dibrës, si dhe Izet Shatku (Dibra), në prefekturën e Durrës-Tiranë. Më 09.11.1936 u emërua Minister i Arsimit( Edukacionit ) post të cilën e mbajti deri në vitin 1938. Gjatë kësaj periudhe Faik Shatku dha kontribut të shquar në zhvillimin e arsimit kombëtar. Ai rekrutoi nënpunesa të arsimuar në vëndet më perëndimore, si dhe reformoi sistemin pedagogjik duke e kasifikuar atë në shkolla foshnjore, fillore, dhe të mesme. Ai i dha rëndesi eleminimit të analfabetizmit në përgjithësi, si dhe emancipimit të vajzave në shoqeri. Ngjarje e rëndësishme për kombin Shqiptar ishte dhe kthimi në atdhe i eshtrave te poetit të madh Shqiptar Naim Frasherit në vitin 1937, me rastin e 37 vjetorit të vdekjes së tij. Ky veprim u propozua nga ministri i Arsimit z.Faik Shatku. Ai kryesonte komisionin e kthimit të eshtrave të poetit tonë kombëtarë së bashku me komandantin e përgjithshëm të xhandarmërisë n/kolonel Shefki Shatku. Më 01.06.1938 me ndryshimet që u bënë në qeverinë e kryeministrit Koço Kotta, Faik Shatku u mandatua si Ministër i Drejtësisë, detyrë të cilën e mbajti deri në 07.04.1939. Gjatë kësaj periudhe ai nisi reformën për depenalizimin e disa veprave penale, shfuqizoi disa ligje arkaike si dhe riformatoi legjislacionin procedurial penal dhe civil. Me okupimin e Shqipërisë, më 7 prill 1939 nga Italia fashiste largohet së bashku me mbretin Zog I dhe me suitët shoqëruese për në Turqi. Në muajin mars të 1940 kthehet në atdhe, por fashistët e internojnë në Itali, pa asnjë motivacion. Në fillim e mbajnë në burgun e Barit, e pastaj në atë të Bergamos. Në maj të vitit 1941 lirohet nga burgu kthehet në atdhe. Pas kthimit, ai emërohet kryetar i komisionit të kontrollit pranë Ministrisë së Financave. Ndërroi jetë në 15.04.1946 në qytetin e Tiran</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">ë. </span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span></div><div><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAUq3bGF7CVeeJXmbKBZaXxXtAQFLFha0SaJBZm9Brx4H4ESKiyE3z0BMaWtvoizpNcsVSS7LsiuRFq2dM0ZXaYG44K9BBudeO7yZIcwFQUvKvXIrR3_0BZ6MsNCCLGAZAVxxU2NMtpMPt/s1600/Izet_Shatku.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAUq3bGF7CVeeJXmbKBZaXxXtAQFLFha0SaJBZm9Brx4H4ESKiyE3z0BMaWtvoizpNcsVSS7LsiuRFq2dM0ZXaYG44K9BBudeO7yZIcwFQUvKvXIrR3_0BZ6MsNCCLGAZAVxxU2NMtpMPt/s320/Izet_Shatku.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5497438391294778722" /></a><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Izet Shatku ( Dibra )</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">( 19.05.1877- 11.02.1964 )</span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Izet Shatku, u lind në Dibër të Madhe në 19.05.1877 në një familje patriotike e atdhetare. Përfundoi shkollën fillore në vendlindje, kurse gjimnazin në Manastir (sot qyteti Bitola). Gjatë periudhës së plaçkitjes së Dibrës nga pushtuesit Serb largohet me familjen e tij për në Turqi. Përfundoi kursin e studimeve në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetit e Stambollit. Gjatë kesaj periudhe shërbeu si n/prefekt e prefekt në disa krahina të ish-Perandorise Turke si në: Soroviç, Korana, Allasonjë, Kjallar, Kërçove dhe Çall. Pas vitit 1920 kthehet me familjen e tij në Shqipëri për të kontribuar në jetën politike e sociale të vëndit. Në vitin 1922 ishte anëtar i gjykatës ushtarake që dënoi kryengritësit e lëvizjes së marsit të atij viti. Nga kjo cilësi u gradua nënprefekt, nga mars 1922 deri në qershor 1922 në Elbasan. Me konstituimin e parlamentit Shqiptar zgjidhet deputet i prefekturës së Dibrës nga viti 1923-1925. Emërohet prefekt i Elbasanit nga viti 1922-1923 dhe 1925-1926. Më pas prefekt i Tiranës nga viti 1927-1928. Ndërsa nga viti 1928-1929, prefekt i Beratit, e nga viti 1929-1930, prefekt në Shkodër. Pas kësaj periudhe emërohet Inspektor i Përgjithshëm i Reformës Agrare. Me 26 korrik 1926 nga prefekt i Elbasanit emërohet Inspektor i Përgjithshëm i Administratës. Kryetar i bashkisë së qytetit të Shkodrës 1928-1930. Shpallet qytetar nderi i qytetit të Shkodrës më 26 qershor 1930. Gjatë periudhës së Mbretërisë Shqiptare, nga 16 marsi 1930 deri në 7 dhjetor 1932 ishte Ministër i punëve botore ( Punëve publike dhe i ndërtimit ) në qeverinë e drejtuar nga kryeministri Pandeli Evangjeli. Në legjislaturën e dytë konstituitive (1932) zgjidhet deputet në prefekturën e Elbasanit. Kurse në 3 gusht të vitit 1937 zgjidhet deputet i prefekturës së Durrësi-Tiranë në vënd të Izedin Beshirit. Periudhën e rregjimit komunist Izet Shatku e përballoi mjaft rënd. Ai dhe familja e tij u internua në qytetin e Shkodrës dhe pasuria e tij u grabit në mënyrën më çnjerzore. U konsiderua si bashkëpuntor i qeverisë së Ahmet Zogut, dhe për këtë qëllim u përjashtua nga jeta sociale dhe politike e vëndit. Ndërroi jetë në Shkodër më 11 shkurt 1964. Trupi i tij u përcoll për në banesën e fundit me nderime e respekte nga qytetarët shkodranë e dibranë.</span></span></span></b></span><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b></span></div><div><span class="Apple-style-span" style=" -webkit-border-horizontal-spacing: 6px; -webkit-border-vertical-spacing: 6px; "><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> Lavdi veprës së tyre dhe shpirti le t’u prehet plot dritë!</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"> SQARIM:-Katalizatori kryesor per arritjen e ketij studimi ( materialet mbi familjen Shatku ) eshte bere gjyshja ime 91 vjecare, Myzejen Shatku. Ajo me ka treguar per keta figura, kurse une kam hulumtuar me tej ne Arkivin Qendror te Shtetit Shqiptar, dhe ne BIblioteken Kombetare ne Tirane. Eshte interesan fakti se Zoti i ka dhane nje memorje mjaft te forte sa mbane mend gjithshka rreth Dibres si: Familjet dibrane, lagjet cezmat, dhe xhamite.</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">P.sh. familje dibrane; Jegenet, Kabullaret, Kodra, Begleret, Agollet, Pustinat, Spahiu, Strazimiret, Dacollaret, Pashollet, Ballcishtet, Zllatku etj, etj.</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Ndersa si cezma me ka treguar se Dibra ka 6 cezma:</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">1. Cezma e Budulecit,</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">2. Cezma e Shavecit,</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">3. ...........e Demces,</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">4.............e Bales,</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">5.............e Tigvarces,</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">6.Cezma e Dorme halle.</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">Shpresojme qe dashurine per vendin ta ruajme brez pas brezi.</span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;"><br /></span></span></span></b><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:large;"><span class="Apple-style-span" style="color:#666666;"><span class="Apple-style-span" style="font-family:verdana;">DUKE JU URUAR DITE TE MBARA - Saimir Shatku</span></span></span></b></span></div></div>VatraDibranehttp://www.blogger.com/profile/12384749962330553115noreply@blogger.com0